In huiskamer op straat gaat Utrechtse Xander strijd aan met polarisatie: 'Iedereen zit maar in zijn bubbel'

Tapijtje, klapstoeltjes, een grote thermoskan koffie en een stapel krantjes – van de Volkskrant tot De Telegraaf - op tafel. Xander heeft geprobeerd een huiskamersfeertje neer te zetten op de Maartensbrug, tegenover supermarkt Stach in de binnenstad van Utrecht. Hij hoopt dat Utrechters midden op straat met elkaar in gesprek gaan over de verkiezingen van komende woensdag.

De 20-jarige Floor Wijsma is al even aangeschoven. "Ik kwam net bij de psycholoog vandaan en vond het een tof initiatief. Dus ik dacht: ik klets nog even verder", lacht hij.

Hij twijfelt nog een beetje: wordt het een stem voor zijn favoriete partij D66 of toch een strategische stem op de linkse wolk van GroenLinks-PvdA? "Ik heb bijvoorbeeld niks met Geert Wilders, maar de laatste tijd denk ik: misschien zou het zo slecht niet zijn als hij wat stemmen krijgt en die afsnoept bij de VVD. En als er dan veel stemmen naar GroenLinks-PvdA gaan, kunnen die misschien een goed tegenwicht bieden aan de VVD. Dus ik ben nog een beetje zwevend."

Wanneer hij verwacht een knoop door te hakken, wil Xander weten. "Dat zweven kan doorgaan tot ik in het stemhokje sta."

Anderhalf jaar geleden studeerde Xander af als theatermaker. Met dit project gaat hij de strijd aan met polarisatie. "Door sociale media verhardt het gesprek over de verkiezingen. Iedereen zit alleen maar in zijn eigen bubbel. Met dit verkiezingsgesprek probeer ik mensen eraan te laten wennen dat er weer eens iets op straat gebeurt. Dat zijn velen niet meer aan gewend. En op straat kom je mensen tegen die anders denken dan jij. "

Hoewel dat laatste in een stad als Utrecht nog maar de vraag is. "Tot nu toe zitten de meeste mensen die langskomen wel wat in de links-progressieve hoek", moet Xander toegeven.

Ook de volgende gast valt tot die categorie te rekenen. De man op rolschaatsen beweegt zich soepel door de shoppende menigte. "Behoefte aan nog wat perspectief?", vraagt hij Floor en Xander. Dat hoeft hij geen twee keer te zeggen: voor hij het weet heeft hij een dampende kop koffie in zijn handen en kan hij van wal steken. "Mijn rode jas heb ik nét weer afgeleverd op kantoor", zegt de rolschaatser, die al jarenlang PvdA-lid blijkt.

Strategisch stemmen vindt hij "cynisch": al lang geleden koos hij een partij die de meeste van zijn idealen vertegenwoordigde ("als je weet wat je idealen zijn hoef je niet te zweven") en de fusie met GroenLinks vindt hij prachtig. "Alsof we altijd al bij elkaar gehoord hebben."

Floor kan zich niet vinden in dat cynisme. Hoewel D66 zijn idealen heeft, is zorgen dat de VVD niet de grootste wordt voor hem misschien wel een belangrijkere drijfveer. "Door de VVD durf ik mezelf geeneens een liberaal meer te noemen. Een vreselijke partij." En dan, zich misschien toch ineens bewust van de mogelijke polarisatie, voegt hij snel toe: "Vind ík dan, hè?"

Voor Xander is de middag nu al geslaagd. "Binnen een uur heb ik al zoveel mooie gesprekken gevoerd. En ik word er zelf ook wijzer van. Dat advies om je idealen te volgen en daar een partij op uit te kiezen vind ik eigenlijk wel heel mooi." Wat die idealen voor hem zijn? "Ik neig toch naar Partij voor de Dieren."