Lichtmasten Galgenwaard voorgoed gedoofd, hierom koos FC Utrecht voor 'lichtshow-verlichting'

De lichtmasten van de Galgenwaard kunnen zoals de Domtoren, de Rabotoren en het gemeentehuis bestempeld worden als gezichtsbepalende bouwwerken in Utrecht. Zeker als 's avonds de lampen branden, gaat er voor sommigen een bijna mythische kracht uit van de masten. Toch was het vervangen van de lampen noodzaak, zegt Martin Bolderman van Sportverlichting.com, het bedrijf dat de nieuwe lampen monteerde. "De club bespaart nu de helft van de energiekosten en er kunnen lichtshows gegeven worden".

Ook strengere milieueisen en lichtnormen ten aanzien van lichtverstrooiing dwongen de club om de verlichting te vernieuwen, laat FC Utrecht weten. "Vanuit deze normen past een werkende lichtmast eigenlijk niet meer in een bewoonde omgeving zoals Stadion Galgenwaard. Ze zullen niet meer worden gebruikt bij voetbalwedstrijden in Stadion Galgenwaard."

En dus is gekozen voor duurzame ledlampen aan het dak van de tribunes. "We hadden de nieuwe lampen ook in de lichtmasten kunnen hangen, maar het is zeer waarschijnlijk de bedoeling dat de masten op termijn weggehaald worden. Dit geeft later meer opties voor de open hoeken", vervolgt Bolderman. Hij noemt als voorbeeld het dichtbouwen van die hoeken, maar benadrukt dat hij zelf niet weet wat de plannen van de club en de stadioneigenaar zijn.

FC Utrecht was toe aan aan nieuwe lampen, zegt de eigenaar van het lichtbedrijf. Hij had al voor het uitbreken van de coronapandemie contact met de club, maar toen was een nieuwe lichtinstallatie nog niet nodig. De oude gaslampen, die naarmate de tijd verstrijkt steeds minder fel worden, voldeden nog aan de KNVB-eisen. Tot dit jaar "een kritieke grens" werd bereikt. "De KNVB eist een lichtsterkte van 800 lux. Bij de lichtmeting van dit jaar bleek dat de lampen van Utrecht bijna niet meer geschikt voor betaald voetbal waren."

En dus kwam er volgens hem een moment waarop de club een beslissing moest maken. "Opnieuw voor gaslampen kiezen die minder lang meegaan en meer energie slurpen of iets meer investeren en kiezen voor duurzame verlichting die qua lichtsterkte de komende tien jaar niet achteruitgaan." De club koos voor het tweede en de verlichting voldoet nu weer ruim aan de eisen. De lichtsterkte in de Galgenwaard is nu 1400 lux (ter vergelijking: de lichtsterkte van een voetbalveld van een amateurclub moet 200 lux zijn voor wedstrijden).

Ook kunnen voetbalfans voor de aftrap van wedstrijden in de stemming komen met een lichtshow op het ritme van muziek. Supporters bij de wedstrijd tussen de Oranje voetbalvrouwen en die van Engeland werden eerder deze maand al getrakteerd op zo'n show. "Als je dit kan organiseren, heb je wel een streepje voor als stadion", zegt Bolderman. Hij zegt dat de Galgenwaard nu interessanter is voor bijvoorbeeld concerten en evenementen. "Alle lampen zijn dimbaar en gekoppeld aan een glasvezelnetwerk. Hierdoor kunnen audio en videobeelden gekoppeld worden aan het systeem, waardoor de lampen reageren op geluid en beeld."

Daarnaast kunnen in de toekomst makkelijk gekleurde lampen en zogenoemde 'moving heads' (bewegende lampen) aan het systeem gekoppeld worden. In de vaste installatie hangen nu vooralsnog alleen witte lampen. "Dat is het functionele licht dat de KNVB en de UEFA eisen", zegt de eigenaar van het bedrijf uit Deventer, dat ook de stadions van Heracles Almelo en veel eerstedivisieclubs onder handen heeft genomen.

In totaal zijn zes specialistische monteurs en twee projectleiders twee weken bezig geweest met het installeren van de nieuwe installatie. De operatie was niet makkelijk. Vooral de hoofdtribune leverde hoofdbrekens op omdat daar in tegenstelling tot de drie andere tribunes geen loopbrug is. "Daar moesten we met een hoogwerker aan de slag."

Die hoogwerker is ook weer een verhaal op zich, legt Bolderman uit. Het veld dat afgelopen zomer vervangen is mocht namelijk niet beschadigd worden. Daarom moest een hoogwerker worden gezocht die in de loopgracht past. "Die hebben we gehuurd bij een speciaal bedrijf. Die hoogwerker moest het stadion ook nog in. We hebben heel wat nooduitgang-bordjes weg moeten halen. Ook moesten de trappen in de loopgracht langs de hoofdtribune verwijderd worden. De andere drie tribunes waren samen sneller klaar dan de hoofdtribune."

Het ophangen van de lampen is precisiewerk. Er is een lichtplan opgesteld, zodat televisiekijkers thuiswedstrijden van FC Utrecht goed kunnen volgen en spelers tijdens de wedstrijd niet verblind worden. "De Galgenwaard is net hoog genoeg om de lampen in het dak te hangen. Ze zijn gemiddeld op 35 meter hoogte gemonteerd. De minimale hoogte van een dakrand moet 30 meter zijn. Anders kijken spelers er bijvoorbeeld continu in. Als de Galgenwaard nou lager was, dan waren de lichtmasten toch noodzakelijk."

En wat mag dat allemaal kosten? Bolderman vindt het aan de club om te bepalen of ze het exacte bedrag bekend willen maken. Wel wil hij zeggen dat het om "tonnen" gaat. Al zegt hij wel dat de lagere energierekening ervoor zorgt dat de club op termijn meer geld overhoudt. "Ook krijgt de club nu energiesubsidies. Sommige fans zullen alsnog denken dat de club het geld beter in de selectie had kunnen steken, maar geloof me: deze investering gaat zich terugbetalen voor de club."

Een woordvoerder van FC Utrecht spreekt van een forse investering waar "we de komende jaren de vruchten van plukken".