Maarten 80! Van Rossem Vertelt over kinderopvang en emancipatie

kinderen en emancipatie gaan al 40 jaar samen in de Bombardon
kinderen en emancipatie gaan al 40 jaar samen in de Bombardon © RTV Utrecht
Utrecht - Maarten is opgegroeid in een traditioneel gezin: vader werkte als entomoloog, moeder werkte niet. Heel gebruikelijk in de jaren '50. Immers: van vrouwen werd in die jaren nog verwacht dat ze na hun huwelijk zouden stoppen met werken. Niet lang daarna, in de jaren '70 al, was dit compleet anders. Vrouwen werkten graag én steeds meer. Nieuw was de opkomst van kinderopvang. Bij de buurvrouw, door oma of - zoals in Utrecht op verschillende plaatsen gebeurde en nog altijd gebeurt - door met andere ouders een crèche op te richten. "En dat emancipeerde mannen en vrouwen", vindt Maarten: "de vrouwen konden (meer) werken, de mannen kregen meer zorg voor hun kinderen!"

Maarten wordt deze maand 80! Daarom maken we de komende weken afleveringen van zijn programma over belangrijke thema’s die speelden in die afgelopen 80 jaar. Van de opkomst van welvaart tot woningnood, van wederopbouw tot populisme. We sluiten de serie af met een blik op de toekomst. Met deze week emancipatie en het begin van de kinderopvang. In Utrecht richtten in de jaren '70 en '80 ouders hun éigen crèches op. En die bleken zo succesvol dat de meesten nog steeds bestaan!

Ouderparticipatiecrèches

Utrecht kent 5 zogenoemde 'ouderparticipatiecrèches'. Hoe dat werkt? Eén van de ouders 'draait' een dagdeel in de week een groep en daarvoor mag je maximaal twee dagen in de week je kind - tegen een veel lager tarief dan bij reguliere kinderdagverblijven - naar de opvang brengen als je er zelf niet werkt. De achterliggende gedachte is dat een kind meer heeft aan liefde en aandacht van degenen die 'm opvangt dan aan een gediplomeerde verzorger.

Samen zorgen voor elkaars kinderen

Eén van de ouderparticipatiecrèches in Utrecht is de Bombardon. Opgericht in 1982 en nog altijd springlevend. Anke Steinmann stond aan de wieg van de crèche. Ze vertelt: "We waren met een hele groep vrienden. Langzaam kregen we één voor één kinderen en in 1982 pasten we al op kleine schaal op elkaars grut. Veel van ons waren actief in de vrouwenbeweging, we waren maatschappelijk bewuste types en de rolverdeling 'man-vrouw' hadden we goed geregeld. Tót er kinderen kwamen. Dan ben je ineens een gezin en werd je wereld kleiner. Vrouwen namen het grootste deel van de zorg op zich. Tot we dachten "waarom zou je niet als je meer hulp nodig hebt, het met en voor elkaar doen?""
Veertig jaar later is het principe nog steeds hetzelfde: samen zorgen voor elkaar kinderen. Remko Willems is één van de deelnemende ouders. Zijn beide kinderen - één zit inmiddels op de basisschool - zijn 'Bombardonners': "Dat we onderdeel van deze opvang zijn geworden is een heel bewuste keuze geweest. Onze oudste ging eerst naar een reguliere opvang. Tot ons oog heel toevallig hier op viel. Het is zó'n mooie plek en zo'n mooi idee om er voor je eigen en andermans kinderen te zijn." Toch vraagt het ook wel wat van ouders, zo moet je echt betrokken zijn en tijd willen investeren: "Het is best intensief, je investeert natuurlijk ook veel tijd. Niet alleen de halve dag dat je hier 'werkt', ook daarnaast regelen we het als ouders samen. We zorgen voor de tuin, de klusjes, de administratie en de boodschappen".

"Mijn vrouw verdiende meer dan ik"

Dringt zich alleen nog even de vraag op hoe geëmancipeerd het huishouden vroeger bij Maarten en zijn vrouw was ... "dat vertel ik altijd graag, want ik ben door mijn vrouw geëmancipeerd geraakt!", zegt Maarten met klem, "Ik ben altijd zeer betrokken geweest bij de zorg en opvoeding van mijn kinderen, want mijn vrouw heeft altijd gewerkt! Ze heeft trouwens gedurende ons beider werkende leven ook altijd meer verdiend dan ik". Om er grinnikend aan toe te voegen: "dat vonden sommige mensen, zeker vroeger, wel een beetje meelijwekkend, dat ik blijkbaar zo'n kluns was, dat mijn vrouw meer verdiende dan ik!"
Emancipatie en kinderopvang in Van Rossem Vertelt