Universiteit Utrecht strenger voor samenwerking fossiele industrie, maar studenten vinden het 'heel nietszeggend'
Utrecht - De Universiteit Utrecht (UU) wil in de toekomst alleen nog samenwerken met partners uit de fossiele industrie als die zich "intensief en aantoonbaar inzetten voor versnelling van de energietransitie, in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs". Dat wordt het nieuwe uitgangspunt. Na de zomer wil de universiteit het strengere klimaatbeleid verder uitwerken, in samenspraak met medewerkers en studenten.
De UU wil dan "duidelijke richtlijnen en handvatten" opstellen. Die gaan gelden voor het onderzoek, het onderwijs en bijvoorbeeld ook voor activiteiten van studieverenigingen. Bobby van End Fossil: Occupy vindt het een "hele nietszeggende uitspraak".
Gebouw bezet
In mei bezetten een groep activistische studenten onder de naam End Fossil: Occupy het Minnaertgebouw voor een aantal dagen. De studenten willen dat de universiteit alle banden met de fossiele industrie verbreekt. Dat betekent niet alleen dat bedrijven als Shell geen onderzoeksprojecten meer mogen financieren, maar ook dat ze bijvoorbeeld niet meer op carrièredagen welkom zijn. Zo ver gaat de universiteit dus niet.
Deze nieuwe vorm van samenwerking onder voorwaarden is volgens Bobby van End Fossil: Occupy! heel vaag. "Wanneer zetten fossiele bedrijven zich dan aantoonbaar ergens voor in?", werpt ze op. "Je kan zeggen: Shell investeert wel wat in groene energie. Maar het grootste deel gaat daar niet naartoe. En ondertussen zijn ze bezig met lobbyen tegen de energietransitie."
Iedereen moet constant kijken van: wat is het echte verhaal?
De fossiele industrie is ingewikkeld, legt ze uit, omdat die bedrijven niet transparant zijn maar wel heel goed weten hoe ze hun beleid groen laten líjken. "Daar moeten wij ons ook doorheen manoeuvreren. Iedereen moet constant kijken van: wat is het echte verhaal?" In plaats van de fossiele bedrijven te laten aantonen hoe groen ze bezig zijn, moet de universiteit dus zelf haar voorwaarden concreet maken, vindt ze. "Er moet een framework komen en dat moet ingevuld worden."
De UU erkent dit zelf ook, en wil dat medewerkers en studenten meedenken over die richtlijnen en handvatten. Is End Fossil: Occupy! al door ze gebeld? Voor zover Bobby weet niet. "Waarschijnlijk gaat het via het officiële kanaal, met een democratisch gekozen studentenbestuur. Maar we willen hier wel graag bij betrokken zijn."
De UvA en Wageningen University
De UU is niet de eerste Nederlandse universiteit die de samenwerking met bedrijven als Shell, BP en ExxonMobil aan klimaatvoorwaarden onderwerpt. De Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam scherpte in april al het beleid aan, de Universiteit van Amsterdam (UvA) volgde halverwege juli met soortgelijke criteria als die waar de UU nu mee komt.
Ook andere universiteiten werken aan richtlijnen voor samenwerking met bedrijven uit de olie- en gasindustrie. Wageningen University & Research (WUR) schetste begin deze maand nog de dilemma's die daarbij komen kijken. Voorzitter van de Raad van Bestuur Sjoukje Heimovaara stelde toen dat geen "eenvoudig, eendimensionaal antwoord" te geven valt op de vraag hoe universiteiten de samenwerking met fossiele partners het beste kunnen vormgeven. Bedrijven kunnen de transities die nodig zijn volgens haar zowel versnellen als vertragen.
'Meer duurzame partner'
Bij de UU wordt straks ook beoordeeld of samenwerking met een fossiele partner voor een project "noodzakelijk is, of dat een meer duurzame partner ook mogelijk is". De universiteit publiceerde eerder al een lijst van lopende projecten waarin wordt samengewerkt met bedrijven die actief zijn op het gebied van fossiele brandstoffen. Die lijst bleef echter incompleet, want van diverse projecten kon de UU de inhoud en de bedragen niet delen omdat dat zo was overeengekomen met de bewuste bedrijven.
