Mooie, hippe Mat niet langer op zijspoor: 'Trein ruikt weer als nieuw na 10 jaar restaureren'

© Spoorwegmuseum
Utrecht - Daar staat hij te glimmen: de Mat '36, voluit: Materieel '36. Na een unieke restauratie van tien jaar is hij weer als nieuw volgens de kenners. De trein is het pronkstuk van de nieuwe tentoonstelling ‘Onder Hoogspanning’ in het Spoorwegmuseum in Utrecht, een expositie over de elektrificatie van het spoor in 1938. Met deze mega-operatie kreeg Nederland in één klap het modernste treinnetwerk ter wereld.
Dat de elektrische Mat '36 nu gerestaureerd en wel in het Spoorwegmuseum staat was een race tegen de klok, vertelt conservator Erik Plomp. “Het was even spannend, het oorspronkelijke transport vanuit ons depot in Blerick op 13 mei kon niet doorgaan vanwege een oververhitte glijlager. Maar de trein moest wel voor de opening van de tentoonstelling op 25 mei in Utrecht zijn. Een pak van mijn hart dat dit gelukt is.”
In gesprek met de conservator
Acrobatiek bij de aanleg van bovenleiding.
Acrobatiek bij de aanleg van bovenleiding. © Spoorwegmuseum

Hippe trein

De Mat'36 is een bijzondere, gestroomlijnde verschijning in de kleuren groen, rood en wit. Echt een hippe trein destijds. "Dit was wel een dingetje in de jaren 30. Binnen twee jaar zijn er negentig van gemaakt om in één keer in gebruik te nemen. Stoomlocomotieven moesten plaats maken voor modern elektrisch materieel."
Waarom dat zo belangrijk was? Elektrische treinen konden sneller optrekken en remmen. Zo kon de dienstregeling sterk worden verbeterd. Op 15 mei 1938 werd daarom een zogenoemde ‘starre dienstregeling’ ingevoerd. De treinen gingen op vaste tijden rijden. Op alle lijnen werd een twee-uursdienst gereden, en op de drukkere baanvakken een regelmatige uur- of halfuurdienst. De reistijden werden hierdoor flink korter.
Reclame in 1938.
Reclame in 1938. © Spoorwegmuseum
De Mat'36 is volledig elektrisch gelast, waardoor hij relatief licht is. Nieuwe snufjes voor die tijd: automatische koppelingen, schijfremmen en modulaire elektrische apparatenkasten waardoor technische problemen makkelijker opgelost konden worden. "Het is daarnaast een trein die achteruit en vooruit kan rijden", vult de conservator aan.
Wat de Mat'36 zo bijzonder maakt

Uniek project

Plomp: “De restauratie van de Mat’36 252 is echt een uniek project geweest, waarbij het museum een elektrische trein vanaf nul weer helemaal heeft opgebouwd. Dit is nog nooit gedaan. Er is de afgelopen maanden keihard gewerkt om hem klaar te krijgen voor de tentoonstelling en hij ziet er prachtig uit. Als je nu de trein binnengaat dan ruikt hij weer als nieuw. Heerlijk is dat!"
De tentoonstelling 'Onder Hoogspanning' start op vrijdag 26 mei en duurt tot en met 26 november.
Mei 1938: elftal Mat's staat klaar om ingezet te worden.
Mei 1938: elftal Mat's staat klaar om ingezet te worden. © Spoorwegmuseum