Burgemeesters vragen Kamer om meer bevoegdheden in strijd tegen digitale relschoppers
Utrecht - Burgemeesters willen meer bevoegdheden om op te treden tegen digitale relschoppers. Die oproep doen burgemeesters Sharon Dijksma, Sjoerd Potters en Arjen Gerritsen van respectievelijk Utrecht, De Bilt en Almelo aan de Tweede Kamer. Zij willen de wettelijke mogelijkheid krijgen om mensen die op internet oproepen tot rellen een dwangsom op te leggen.
De drie burgemeesters doen hun oproep ook namens alle andere Nederlandse gemeenten. Eerder dit jaar riepen Dijksma en veertig andere burgemeesters ook al op tot zo'n 'digitaal gebiedsverbod'. Dat deden zij toen in het NRC. Inmiddels hebben ze de plannen verder uitgewerkt. Vanavond gaven zij tekst en uitleg aan Tweede Kamerleden, die een dergelijke wetswijziging overwegen.
Stad kort en klein slaan
Het plan heeft veel discussie losgemaakt, zo merken de burgemeesters. Critici zijn onder meer bezorgd dat de vrijheid van meningsuiting wordt ingeperkt als mensen riskeren dat ze een dwangsom krijgen opgelegd.
Daar is volgens Dijksma geen sprake van. "Iedereen mag vertellen dat de gemeente Utrecht verschrikkelijk beleid voert en dat je daar tegen in opstand moet komen", zegt ze. Het wordt pas een probleem als de openbare orde wordt verstoord. "Als je oproept om de stad kort en klein te slaan." De burgemeester vindt het onverdedigbaar dat ze in zo'n geval niet mag ingrijpen omwille van de vrijheid van de meningsuiting.
Volgens de burgemeesters is het bovendien belangrijk vooraf in te grijpen, in plaats van achteraf. Raddraaiers strafrechtelijk vervolgen nadat ze iets misdaan hebben, kost veel geld en ook voor de relschopper zelf is het veel minder ingrijpend om een gebiedsverbod opgelegd te krijgen als daarmee een strafzaak wordt voorkomen. De burgemeester willen daarom een middel hebben om de angel er vooraf uit te halen.
Kleine aanpassing
Burgemeester Potters denkt dat een "beperkte kleine wettelijke aanpassing" aan de Gemeentewet voldoende is. Wie op straat oproept om te gaan rellen, kan daarvoor nu al een gebiedsverbod opgelegd krijgen, maar wie dat online doet nog niet. Dijksma probeerde dat in 2021 in aanloop naar een demonstratie tegen coronamaatregelen in Utrecht, maar werd later teruggefloten door de bestuursrechter. Het online gebiedsverbod dat een 17-jarige jongen uit Zeist kreeg opgelegd was in strijd met de grondwet.
De Utrechtse raad liet direct daarna weten dat het wil dat burgemeester Dijksma blijft zoeken naar manieren om online opruiing aan te pakken. Ook moet Dijksma volgens de raad lokale regelgeving wijzigen, zodat deze ruimte biedt om in te grijpen bij online opruiing.
Dijksma zelf zei toen al dat nu deels de Tweede Kamer en de regering aan zet zijn om met landelijke wetgeving te komen.
