Deze Utrechtse dj's zijn dik in de veertig, maar nu pas écht volwassen

Freek, Jeroen, Stijn en Sander met hun 'heilige graal': de Roland TB-303
Freek, Jeroen, Stijn en Sander met hun 'heilige graal': de Roland TB-303 © RTV Utrecht
Utrecht - Het Utrechtse dj-collectief 030303 wordt 18 jaar oud en dus officieel volwassen. Aan de basis staat de Roland TB-303, de synthesizer die het kenmerkende geluid van acid house produceert. Toegegeven - het is nogal een niche in de elektronische muziek. De mannen zijn binnen die muziekstroming internationale beroemdheden en het is daarom hoog tijd dat heel Utrecht ze leert kennen. "Eigenlijk zouden we wel wat vaker trots mogen zijn op wat we allemaal hebben bereikt."
Waar de '030' in de naam van de ras-Utrechtse vriendengroep voor staat in 030303 laat zich raden. Maar die 303, hoe zit dat nou? Freek Fabricius (44) pakt 'm er gelijk even bij: de Roland TB-303 synthesizer. De heilige graal van de acid house. Verrassend licht is 'ie, toch waarschuwt Stijn Jansen (43) gelijk: "Niet laten vallen hoor. Dat ding is duizenden euro's waard tegenwoordig."

Acid wattes?

"Acid house is muziek met een hoog piep-knor-gehalte", zegt Utrechtse muziekkenner Paul van Dorsten. Hij maakte de opkomst van 'de scene' vanaf het begin mee, toen nog in Rotterdam. Nog altijd is hij groot liefhebber van elektronische muziek.

Hét kenmerk van acid is "dat schurende en knetterende van de 303-synthesizer", legt hij uit. "Het is een subgenre binnen de housemuziek, maar dan een subgenre dat helemaal aan het begin, aan de roots van de housemuziek staat. Gabber bijvoorbeeld kwam later daarna."

"De 303 was van oorsprong een bass-synthesizer, bedoeld voor muzikanten om automatische baslijntjes in te spelen, bijvoorbeeld naast een ander instrument. Het was een extra hulpmiddel om meerdere instrumenten synchroon te laten spelen. Maar de 303 werd in de house van destijds anders gebruikt, en daardoor is uiteindelijk de typische acid sound ontstaan van overstuurde, piepende, knorrende tonen die het genre nog steeds kenmerken."

030303 programmeert volgens Van Dorsten "klinkende namen" uit de scene. "Ik zou ze gunnen dat meer mensen het kennen."

Even terug naar hoe het begon. Het is 2005 en voor feestkelder Het K-Sjot aan de Oudegracht staat een krijtbord met de tekst: 'Diverse dj's, bier 1,50.' Waarom ook veel woorden vuilmaken aan een doodsimpele formule: lekker dansen op elektronische muziek, met goedkoop bier.
Ze weten het dan nog niet, maar het is de officieuze aftrap van 030303. Deze maand vieren de vijf Utrechters hun 18-jarig jubileum.
De eerste flyer van 030303.
De eerste flyer van 030303. © 030303

'Control-boy'

Het collectief is daarmee volwassen geworden, de mannen zelf ook. Er zijn kinderen geboren en carrières gemaakt. En toch, nu ze deze woensdagavond bijna allemaal samen (producer Jeroen van Mourik is de enige afwezige, hij is ziek) zijn in de studio van Freek Fabricius, met in de ene hand een blik bier en in de andere een zak chips die steeds doorgegeven wordt, voelen ze zich nog altijd als die baldadige vriendengroep die achttien jaar geleden een feestje gaf in Het K-Sjot, gewoon omdat ze er zin in hadden.
"Ik probeer het verhaal een beetje chronologisch te vertellen", zegt Jeroen Böhm (46 –'control boy', aldus zijn vrienden). "Kun je het nog een beetje bijhouden?"
Het eerlijke antwoord: welnee, allang niet meer. De verhalen gaan van de hak op de tak. Van die eerste keer dat ze op Lowlands stonden, in een afgeladen X-Ray, en de volgende dag in het krantje stond "dat dit een van de vijf vrijdagavondacts was die je niet had mogen missen", tot die keer dat ze na een optreden in de Paradiso om 5.00 uur 's ochtends linea recta doorreden naar Berlijn voor een nieuw optreden. De rode draad door alles heen moge duidelijk zijn: deze vriendengroep heeft het – na al die jaren – nog altijd heel gezellig met elkaar.

Toch een stukje chronologie dan…

Begin jaren 2000 ontmoetten Freek Fabricius, Jeroen Böhm, Sander Neu, Stijn Jansen en Jeroen van Mourik elkaar. Vanuit hun gedeelde liefde voor muziek besloten ze feesten te organiseren en het eerste feest in werfkelder K-Sjot was direct een schot in de roos.

In 2009 richtten ze hun eigen label 030303 op. Daarna volgden optredens op Lowlands en stonden ze zo'n beetje ieder weekend op eigenlijk alle bekende poppodia en festivals binnen en buiten Nederland.

Freek en Jeroen ontmoetten elkaar al die jaren geleden op een feestje, maar hadden elkaar eerder die dag al zien lopen op het Janskerkhof. Beiden een bak platen in de hand en Jeroen gekleed in een Kraftwerk T-shirt. "Dat was liefde op het eerste gezicht", lacht Freek. Via-via leerden ze elkaar uiteindelijk allemaal kennen in de huidige samenstelling.

Plezier maken

De liefde is nooit weggegaan. "We hebben 030303 eigenlijk nooit als werk gezien, zijn vooral altijd bezig met plezier maken. We wilden altijd vooral dat het leuk was. We hebben allemaal een baan ernaast, en dat is niet voor niks. Als dit onze fulltime baan zou zijn, moeten we ook concessies doen aan commercie. Dat willen we niet. In kleine zaaltjes met enthousiast publiek zijn we op ons best", vertelt Sander Neu (44).
"Bovendien", vult Freek aan, "zouden voor mij de prikkels en verleidingen die dit werk met zich meebrengt te groot zijn. Ik heb die structuur van een gewone baan nodig."

Tweede jeugd

Hoewel de continue stroom aan feesten is gestopt, zijn de dj's aan "hun tweede jeugd" begonnen. "Inmiddels doen we ook veel los van elkaar. De een is meer gaan produceren, de ander draait nog hier en daar. En het mooie is, we gunnen het elkaar ook allemaal."
Maar de échte 030303 feesten, die blijven voorlopig bestaan. Vanavond staan ze weer in De Helling. Afscheid nemen van het enige geluid dat voor hen telt, de Roland TB-303; dat willen ze na 18 jaar nog steeds niet. "Het geluid van de 303 is zo authentiek, het is niet na te bootsen. Vergelijk het met het ouderwetse Volkswagen T1-busje", zegt Sander. "Ze kunnen 'm namaken, in de retro-versie, maar het zal nooit hetzelfde aanvoelen als het origineel."