Overburen stadhuis Utrecht in beeld bij raadsvergadering: 'Blij dat ik geen seks had'
Utrecht - De gemeente Utrecht filmt tijdens vergaderingen van de gemeenteraad ook in de woonkamer en verkoopruimte bij de overburen van het stadhuis. In de raadszaal hangen meerdere camera’s, die grotendeels automatisch functioneren wanneer de vergadering gestreamd wordt. Als een spreker zijn microfoon inschakelt, dan richt één van de camera’s zich op die spreker, en brengt hem of haar in beeld. Een deel van de raadsleden heeft een zetel aan het raam. Als deze sprekers in beeld zijn, kan je door het raam naar buiten kijken. En dus in sommige gevallen bij de overburen naar binnen.
Dat is in strijd met de regels die gelden voor het publiceren van beelden op internet. Die regels stellen dat je alleen mag uitzenden wat strikt noodzakelijk is voor het doel van de stream. De overburen van de gemeente zijn zich niet bewust van het feit dat zij in beeld zijn, tijdens vergaderingen.
Inkijkje
De woonkamer van Richard Innemee wordt op deze manier geregeld in beeld genomen. En ook lampenwinkel Kwartier aan het Oudkerkhof is vaak te zien. Als die laatste klanten ontvangt op zijn eerste etage dan kan je dat zien op de beelden van de gemeente.
Richard Innemee woont sinds september aan het Oudekerkhof. Hij wist niet dat zijn woonkamer gefilmd wordt. “Het is maar goed dat we daar geen seks gehad hebben de afgelopen maanden”, zegt hij met een lach. Ook de eigenaar van de lampenwinkel, Frans Mekel wist niets van de ongevraagde aandacht voor zijn winkel.
Mag dat?
De vraag is: moet de gemeente iets veranderen aan deze manier van filmen? De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gaat over de privacy van de inwoners van Nederland. Woordvoerder Mark Schenkel van de AP noemt de vraag of de gemeente hier de wet overtreedt ‘interessant’. Toch wil hij niet ingaan op deze concrete casus. Dat doet het AP pas als er een klacht binnenkomt, en dat is nu nog niet het geval.
Daarom laat Schenkel zich uit in algemene bewoordingen. “Je mag alleen het hoogstnoodzakelijke filmen, datgene wat primair het doel is waarvoor je de camera gebruikt”, zegt hij in gesprek met RTV Utrecht. “Je hebt zelf de plicht om na te gaan of het aan de regels voldoet: Film ik niet meer dan strikt noodzakelijk is, film ik geen mensen of huizen die overbodig zijn voor wat ik wil?”
Hij adviseert in dit soort gevallen om de camera zo te draaien dat je vooral de muur ziet en niet het raam. Het advies is ook om vooral zelf goed na te denken. “Als ik een huisdeurbel met camera wil ophangen, dan moet ik van tevoren nadenken of ik de buren in beeld breng, want dat mag niet”, zegt Schenkel.
Op de site van de Autoriteit Persoonsgegevens valt te lezen: “Maakt en publiceert iemand namens een organisatie of bedrijf foto’s en filmpjes? Of (ook) voor professionele of commerciële doeleinden? Dan is de privacywet van toepassing. Dat betekent dat er een wettelijke grondslag nodig is om foto’s en filmpjes te mogen maken en te publiceren. Bijvoorbeeld toestemming van de mensen die op de foto’s en filmpjes staan.”
Die toestemming hebben de overburen Innemee en Mekel nooit gegeven. Toch kan de winkelier wel grinniken om de aandacht. Hij overweegt – met een knipoog – om een reclameposter voor zijn eigen raam te hangen, zodat hij kan profiteren van de ongevraagde politieke aandacht. Ook heeft hij een praktische oplossing om het euvel in de toekomst te verhelpen. “Ik kan me voorstellen dat je met een camera een scherptediepte in stelt waardoor de ruimte op de eerste verdieping niet scherp is.”
Twee maten
Bewoner Richard Innemee stoort zich aan het meten met twee maten en de onzorgvuldigheid van het gemeentebestuur. “Aan de ene kant vind ik het grappig, maar aan de andere kant vind ik het helemaal niet grappig, omdat hieruit blijkt dat het denken over privacy helemaal niet in het dna van de gemeente zit, die dat zelf wel propageert”, zegt hij. “Als ik een camera naar buiten richt, dan staan er binnen de kortste keren drie ambtenaren op de stoep.” De opmerking van Innemee over de seks was met de nodige scherts, serieuzer is hij als het gaat om de gasten die hij ontvangt in zijn woonkamer die ook in beeld kunnen komen. “Dat wil je toch helemaal niet hebben.”
Het is maar goed dat we daar geen seks gehad hebben de afgelopen maanden
Het CDA Utrecht is geschrokken dat de overburen gefilmd worden. Volgens Hessel Stellinga heeft de gemeente een voorbeeldfunctie, als het gaat om de bescherming van de privacy. “Ondanks dat het waarschijnlijk onbedoeld gebeurd is, vinden we het heel vervelend voor de betrokkenen” zegt het raadslid. “Wat ons betreft gaat de gemeente onderzoeken of regels zijn overtreden, hoe ernstig het is, hoe vaak het is gebeurd, welke huizen zijn gefilmd en wanneer.” Het CDA vindt dat als regels zijn overtreden, er maatregelen genomen moeten worden om dit in de toekomst te voorkomen. De partij overweegt om het college hierover vragen te stellen.
Een woordvoerder van de raadsgriffie laat weten dat het niet de bedoeling is dat er buren in beeld kunnen komen tijdens de vergaderingen. “Aanwezige gasten in de zaal attenderen we hier wel altijd op”, zegt Annemarie Kortleve van de griffie. “Als buren dit vervelend vinden, horen we dat graag en zullen we naar een passende oplossing zoeken.” Wel laat ze weten dat een privacy-officer de zaak onderzoekt.
