Portemonnee dit jaar een stuk dikker: 'Het geeft ademruimte, maar of het genoeg is?'

© ANP
Utrecht - Vrijwel alle huishoudens gaan erop vooruit dit jaar door een fors compensatiepakket van de overheid. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) in Utrecht ziet plussen variërend van 0,5 tot 8,1 procent en een enkele min van 0,2 procent. Er is gerekend met een inflatiecijfer van 3,5 procent, zoals het Centraal Planbureau verwacht.
Vorig jaar ging de koopkracht nog met 6,8 procent achteruit. Financieel gezien wordt 2023 voor de meesten dan ook een jaar van bijkomen en herstellen van de plotseling hoge uitgaven van het afgelopen jaar, stelt Nibud.

Meer salaris en toeslagen

En dat komt dus door tal van maatregelen van het Rijk. Zo zullen veel werkenden zien dat ze netto meer salaris overhouden omdat ze meer arbeidskorting krijgen en dus minder belasting hoeven te betalen. Ook ontvangen veel werkenden een cao-loonsverhoging.
Mensen met kinderen merken dat ze dit jaar meer kinderbijslag en kindgebonden budget krijgen. Niet-werkenden zien dat de uitkeringen en bijstand fors zijn verhoogd. Daarnaast is de zorgtoeslag flink gestegen waardoor alleenstaanden met de allerlaagste inkomens nog maar 3 euro per maand zelf hoeven te betalen voor de basisverzekering. "Al deze maatregelen zorgen voor wat financiële ademruimte die de meesten hard nodig hebben, want in 2022 heeft iedereen flink moeten inleveren en de prijzen in de supermarkt blijven hoog. Bovendien hebben velen nog rekeningen liggen die ingelopen moeten worden", aldus het Nibud.
Directeur Arjan Vliegenthart: ‘Gezien de vele betalingsachterstanden die mensen het afgelopen jaar hebben opgelopen is het goed om te zien dat de portemonnee er dit jaar een stuk beter uit ziet. Of het genoeg is om alle achterstanden in te lopen, weten we niet. Mede ook omdat we moeten afwachten of de inflatie inderdaad op een fors lager niveau uitkomt dan vorig jaar."

Energierekening

Ook pakt de energierekening voor iedereen weer anders uit door verschillende contracten en woonsituaties. "Veel mensen die zeker weten dat ze qua verbruik boven het energieplafond uitkomen, weten nu nog niet wat ze daadwerkelijk kwijt zullen zijn aan energiekosten. En die onzekerheid over een vaste maandelijkse rekening van honderden euro’s maakt het lastig om planmatig met geld om te gaan."
De stijging van de energieprijzen en de daaruit voortvloeiende inflatie blijft voelbaar in de portemonnee komend jaar, dat is wel duidelijk. Daarom pleit het Nibud ervoor om uitgavencijfers en persoonlijke omstandigheden een grotere rol te laten spelen bij het maken van beleid. De betalingsachterstanden zijn flink opgelopen en weinig huishoudens zullen nog meer prijsstijgingen kunnen verdragen. Alleen kijken naar het inkomen is volgens Nibus anno 2023 niet meer voldoende om te kunnen bepalen of mensen in aanmerking komen voor bepaalde inkomensondersteunende maatregelen.
Directeur Vliegenthart: "Als we iets van de energiecrisis hebben geleerd is het dat mensen in een energie-onzuinige woning of grote gezinnen noodgedwongen hogere energie-uitgaven hebben dan anderen. Daardoor kunnen zij meer moeite hebben met rondkomen dan anderen met hetzelfde inkomen. Het Nibud vindt het belangrijk dat mensen de zekerheid krijgen dat belangrijke basis- en nutsvoorzieningen voor iedereen bereikbaar en betaalbaar blijven, nu en in de toekomst."
In de koopkrachtberekeningen heeft het Nibud rekening gehouden met alle landelijke inkomensondersteunende maatregelen en met de energietoeslag die gemeenten kunnen geven aan inwoners met een laag inkomen. Hoe lager het inkomen hoe onzekerder het inkomen dat mensen daadwerkelijk te besteden hebben, stelt Nibus. "Zij kunnen verschillende aanvullende toeslagen aanvragen om het inkomen te verhogen, maar het grote nadeel van deze toeslagen is dat aanvragers vooraf een inschatting moeten maken van hun jaarinkomen en zelf wijzigingen daarover moeten doorgeven. Veel mensen vinden dit lastig en vergeten dit, met alle financiële gevolgen van dien."