Van lockdowns in 2021 naar inflatie en personeelstekort in 2022, ondernemers blijven ook na corona instabiel

Volgens Kelders, die twee kledingwinkels onder zijn hoede heeft, zijn de nabevingen van de coronacrisis nog goed te voelen. "De winkels zelf gaan nu prima, maar we hebben het over tonnen schuld die ik moet terugbetalen." Vorig jaar moest de ondernemer maandenlang de deuren sluiten vanwege de lockdowns, maar ondertussen liepen de bedrijfskosten gewoon door. Bovendien staat er nog een hoge belastingschuld open én moet Kelders misschien veel overheidssteun terugbetalen. "Daar heb ik natuurlijk bezwaar tegen gemaakt", vertelt Kelders. "Het is een zwaard dat boven je hoofd hangt en dat zorgt voor heel veel stress."

Alhoewel Kelders zich nog niet in rustig vaarwater bevindt, kijkt hij wel positief naar de toekomst. "Als ik het in eigen handen heb, dan komt het altijd goed. Maar als de overheid de winkel weer sluit, dan komt het nooit meer goed. Door een lockdown sta je namelijk in een positie waarin je niks kan en dat was vorig jaar enorm frustrerend", vertelt de winkeleigenaar.

Nu Kelders wél wat kan, houden het grote personeelstekort en de hoge inflatie hem niet tegen om te blijven ondernemen. "Als je open bent en het gaat minder, dan ga je maar acties bedenken en ga je je schouders eronder zetten. Dan zorg je er maar voor dat die omzet er komt."

In tegenstelling tot de kledingwinkels van Kelders, merkt Restaurant Eemlust in Baarn minder van de coronanasleep. "Bij ons gaat het goed", vertelt bedrijfsleider Mitchel van Wegen. "We zijn volgereserveerd met de Kerst en we gaan er niet meer vanuit dat we dicht moeten. Ook zien we dat mensen weer heel graag willen komen, want dat hebben ze lang niet gekund natuurlijk."

Toch merkt ook de Eemlust dat het niet als vanouds gaat. Van Wegen: "Net zoals ieder ander bedrijf kunnen we goed meepraten over inflatie en personeelstekort. Voor een kilo zalm betaal je nu het dubbele en dat kunnen we natuurlijk niet doorberekenen aan onze gasten. Die hebben namelijk niet veel te besteden door alle inflatie."

Om toch gasten te blijven trekken, moet Van Wegen net zoals Kelders met oplossingen komen om geen verlies te draaien. "We moeten creatief zijn met de kaart. We kunnen namelijk niet van gasten verwachten dat ze ineens 10 a 15 euro meer uit kunnen geven voor hetzelfde gerecht", vertelt Van Wegen. "Mensen zijn behoudender met hun geld, wat volkomen logisch is. Als je energierekening ineens omhooggaat, dan is uiteten het eerste waar je op gaat besparen."

Dat mensen meer op hun uitgaven letten, blijkt niet alleen in de retail- en horecasector gevoeld te worden. Ook de theaters zien hun bezoekersaantallen teruglopen. "Landelijk blijft het de ticketverkoop achter, als je kijkt naar het seizoen van vóór corona", vertelt Tom van der Poel, directeur van theater De Speeldoos in Baarn. "Maar gelukkig zitten wij nog wél op het oude niveau."

Alhoewel het nu nog goed gaat met De Speeldoos, houdt Van der Poel zijn hart wel vast: "Tijdens corona kregen we nog overheidssteun, dat heeft toen enorm geholpen. Maar nu met de hoge energielasten? Ik heb geen idee of we nog wat gaan krijgen. Nu zijn we nog financieel gezond, maar als het zo doorgaat weet ik niet hoe lang dat nog zo zal blijven." Bovendien denkt Van der Poel denkt dat het voor veel andere theaters een stuk spannender kan worden. "Ik hoor dat sommige theaters in Utrecht ineens een ton extra moeten betalen voor de energierekening. We vallen daardoor letterlijk van de ene crisis in de andere", vertelt Van der Poel.

Dat beaamt de directeur van TivoliVredenburg in Utrecht, Jeroen Bartelse, ook: "Je bent de ene crisis uit en vervolgens krijg je een paar andere om je oren vliegen." Hoewel de zalen van TivoliVredenburg ook vol zijn, is overheidssteun hard nodig. "We hopen op een steunpakket binnenkort, want de weerstand is niet groot. Onze energierekening is bijvoorbeeld gestegen van vier ton naar anderhalf miljoen."

Volgens Karel Heijink, directeur van werkgeversorganisatie VNO-NCW Midden, staan ondernemers nu misschien wel voor een grotere uitdaging dan tijdens de lockdowns van vorig jaar. Zo biedt de overheid dit keer minder steun dan tijdens corona, alleen de hoge energiekosten worden namelijk gecompenseerd. "Het heeft de overheid heel veel moeite gekost om een tegemoetkoming voor de hoge energiekosten op te zetten. Eigenlijk is dat best vreemd, want tijdens corona waren steunmaatregelen geen probleem", vertelt Heijink. "Zo was de NOW-regeling binnen drie weken opgezet en in werking getreden, maar nu heeft het dus langer geduurd voordat de energiesteun er was."

Dat komt doordat de economische plagen van nu minder goed gevoeld worden dan corona, denkt Heijink. De effecten van de lockdowns waren namelijk gelijk duidelijk, maar de effecten van bijvoorbeeld personeelstekort en inflatie zijn genuanceerder en worden vaak later pas zichtbaar. "De problemen en de uitdagingen van het bedrijfsleven lijken daardoor minder drukkend", voegt Heijink toe.

Maar schijn bedriegt, want de problemen zijn misschien juist wel groter dan vorig jaar. Toch blijft Heijink wel hoopvol, ondanks de mogelijk grotere uitdagingen: "Een aantal ondernemers gaat het heel lastig krijgen. Gelukkig zijn de meesten in staat om hun bedrijfsvoering aan te passen en te innoveren en zo vol vertrouwen 2023 in te gaan."