Hoe zeg je dank je wel voor een nieuwe nier? 'Enige wat ik kan doen is mijn leven goed leven'

Mart met de fietsketting van wielrenner Wout van Aert, een geschenk voor zijn broer als bedankje voor zijn nier.
Mart met de fietsketting van wielrenner Wout van Aert, een geschenk voor zijn broer als bedankje voor zijn nier. © RTV Utrecht
Vleuten - Hoe bedank je iemand die je jouw leven weer teruggeeft? De Vleutense Mart Hoven kreeg zowel van zijn vader als van zijn broer een nier, en kan die dankbaarheid inmiddels beter in woorden uitdrukken. "Twintig jaar geleden, toen mijn vader mij zijn nier schonk, vond ik dat heel moeilijk. Wat kun je zeggen? Het is geen bosje bloemen."

De Nierstichting begint samen de Nierpatiënten Vereniging Nederland (NVN) een campagne onder de noemer #levendoorgeven, om aandacht te vragen voor orgaandonoren.

"Ontvangers van een donororgaan hebben vaak de behoefte om hun donor te bedanken. Ook geeft het krijgen van een dankbetuiging nabestaanden veel steun in hun rouwproces en helpt het bij betekenisgeving. Maar ook voor mensen die bij leven een nier hebben gedoneerd is erkenning en waardering belangrijk", aldus de Nierstichting.

23 jaar was hij, toen zijn vader hem een nier schonk. "Ik snapte niet waarom hij dat direct – zonder enige twijfel - deed. Ik vroeg me af of ik hetzelfde zou doen als het andersom was geweest."
Maar het antwoord op die vraag zit inmiddels op zijn schoot: de anderhalf jaar oude Puck. "Nu ik zelf kinderen heb weet ik dat ik precies hetzelfde zou doen. Zonder twijfel zou ik een arm of been aan hen afstaan als het nodig was. Aan een nier van mij hebben ze helaas niks", grapt hij.

Rond zijn 18e merkte Mart dat hij af en toe wat hoofdpijn had. Dat verbaasde hem niet zo: hij studeerde in Groningen en had "de bijbehorende leefstijl": vaak in de kroeg en weinig gezond eten. "Op een gegeven moment merkte ik dat ik de ondertiteling op tv niet goed kon lezen. Toen ik naar de opticien ging, schrok hij: hij zag veel schade in mijn oog en stuurde me direct door naar het ziekenhuis."

De artsen vreesden dat hij ter plekke een infarct zou oplopen, hij moest direct blijven. Zijn nierfunctie bleek ernstig verminderd. "Je nieren zuiveren je bloed van afvalstoffen, die je uiteindelijk weer uitplast. Als je nieren niet goed werken, vergiftigt je bloed langzaam. Het kan heel lang duren, maar uiteindelijk vallen andere systemen in je lichaam ook uit."

Een periode van dialyse volgde: drie keer per week moest hij vier uur aan het dialyse-apparaat. "Een hele aanslag op je leven, ik moest tijdelijk stoppen met mijn studie. En je kunt ook niet je hele leven dialyseren. Je hebt risico op infecties en moet er medicijnen bij slikken die ook allerlei bijwerkingen met zich meebrengen. Vroeg of laat moest er dus een nieuwe nier komen."

Verkeerd lot

Zijn humor heeft hem door een zware periode gesleept. Want als er iemand het afgelopen jaar een verkeerd lot uit de loterij getrokken leek te hebben, was hij het wel. "Nierpatiënten hebben een verhoogde kans op een specifieke soort longontsteking. Die kreeg ik, en daar bovenop nog een klaplong. Ik moest geopereerd worden en kreeg vijf minuten de tijd om afscheid te nemen. Ik wist niet of ik er na die operatie nog zou zijn."
Dat alles gebeurde terwijl de nier die Mart twee decennia eerder van zijn vader kreeg ook op het einde van zijn functioneren liep. Er moest dus een nieuwe nier komen, en opnieuw vond hij iemand die heel dicht bij hem stond bereid om hem te helpen: zijn broer. "Ik zei tegen de artsen: doe alles om me beter te maken. De nier hoef je in ieder geval niet te sparen, die functioneert toch niet meer."
Hij kwam bij, maar moest na de transplantatie een hersteloperatie aan zijn been ondergaan en kreeg er nog een virusinfectie en huidkanker bovenop. "Ik heb een redelijk goed incasseringsvermogen en kan goed relativeren, maar toen was het potje bij mij ook wel even vol. Maar ja, vol of niet, je zal er toch mee moeten dealen."

Nieuwe nier

In juni van dit jaar mocht hij – na alle ellende – dan eindelijk de nieuwe nier van zijn broer ontvangen. En in tegenstelling tot twintig jaar geleden weet hij nu wél hoe je iemand daarvoor moet bedanken. "Het gaat niet zozeer om het uitspreken. De dank zit hem in het feit dat zijn neefje en nichtje een vader hebben. Dat ik mijn leven tot het uiterste kan leven, dat is de belangrijkste en mooiste manier van dankjewel zeggen."
Om toch ook iets tastbaars te kunnen geven, probeerde Mart voor zijn broer – net als hij een wielerfanaat – een fietsketting te bemachtigen van een profwielrenner om die om te transformeren tot een armband. Via de Nierstichting lukte dat uiteindelijk: om de pols van zijn broer prijkt nu de voormalige fietsketting van Wout van Aert.

Verschil

"Wel of geen donor zijn, dat moet iedereen voor zichzelf bepalen. Wat je besluit, het is sowieso goed. Maar ik wil iedereen vragen om er wel goed over na te denken. Je kunt echt het verschil tussen leven en dood maken. Niet iedereen hoeft een nier af te staan natuurlijk, er zijn ook andere mogelijkheden. Bij leven, denk aan bloeddonatie of stamceltransplantatie, maar natuurlijk ook na de dood. Als je een dierbare verliest, kan diegene voor een ander een nieuwe start betekenen. Dat vind ik zelf een hele mooie gedachte."