Bonus voor leraar die meer werkt roept vragen op: 'Dit is niet de ultieme oplossing of heilige graal'

© Pixabay
Utrecht - Als het aan minister Dennis Wiersma ligt, krijgen leraren die meer uren gaan werken een bonus. Het gaat om een proef in de strijd tegen het lerarentekort. In het onderwijs werken veel parttimers en als die allemaal extra gaan werken zou dat een deel van het probleem oplossen. Scholen die mee willen doen moeten de bonus zelf betalen. Scholen zijn blij met de aandacht voor het lerarentekort maar zien nog veel haken en ogen. "Er is een totaaloplossing nodig."
Paul-Dirk van Buuren is directeur van CBO Zeist waar negen scholen onder vallen. Hij twijfelt aan het nut van een bonus. "Bij ons werkt 80 procent parttime en 20 procent fulltime. Dat is een verdeling die we al jaren zien. De meeste mensen kiezen daar ook bewust voor. Ze hebben een gezin of geen zin om fulltime te werken. Daarnaast horen we dat mensen die meer willen werken problemen hebben met de kinderopvang", zegt van Buuren.
Anko van Hoepen heeft dezelfde ervaring. Hij is bestuurder bij SPO Utrecht waar 38 scholen onder vallen. "Het probleem zit in de kinderopvang en dat mensen in de buurt van de school kunnen wonen, dat is belangrijker dan een bonus. We hebben bijvoorbeeld een aantal directeuren die echt een probleem hebben met de opvang van hun eigen kinderen en bij leerkrachten speelt hetzelfde. In onze stad is het punt vooral: kan je het georganiseerd krijgen om meer te werken? Het salaris is nu oké."
"Alle wegen die naar een oplossing voor het lerarentekort leiden, moeten we gebruiken", vindt Thijs den Otter van de PO-Raad, de sectorvereniging voor het primair onderwijs. "Dit kan een middel zijn om er iets aan te doen. In Nederland werken we in het primair onderwijs gemiddeld 70 procent, dus 0.7 fte. Als we dat naar de 0,8 fte tillen is het probleem opgelost."
Den Otter vindt het dan ook een logische stap om naar een bonus te kijken. "Er is ook al vaker over gepraat. Toch is dit redelijk over de schutting gegooid door de minister, dat is niet heel handig. Want hij gaat niet over de arbeidsvoorwaarden. Het is ook niet de ultieme oplossing of heilige graal."

Scheve betaling en juridische haken en ogen

Juridisch gezien is het ingewikkeld, stelt Den Otter. "Je mag mensen die meer uren werken niet bevoordelen omdat dat discriminerend is ten aanzien van deeltijders. Er zijn ook financiële haken en ogen. Op het moment dat je meer salaris krijgt kan het zomaar zijn dat je in een hogere schaal komt en toeslagen mist waardoor je terug bij af bent. Het is dus aan het kabinet en de Kamer om die kaders te creëren."
Het is op de werkvloer ook lastig uit te leggen dat medewerkers die van twee naar drie dagen gaan een bonus krijgen en mensen die al jaren voltijd werken niks krijgen, vindt van Buuren van CBO Zeist. Ook de andere scholen weten niet hoe ze hiermee om zouden gaan.
Voor Christian van den Brink van scholenkoepel De Meerkring in Amersfoort hangen er nog te veel onduidelijkheden om er direct op de proef in te springen. Scholen moeten de bonus zelf betalen en hij weet nog niet precies wat de financiële consequenties zijn. "Betekent het dat we straks geen laptops voor onze leerlingen kunnen kopen?" Zo zijn er nog veel meer vragen die nog onbeantwoord zijn.

Totaalaanpak

De schoolbestuurders snappen welke kant de minister op wil. Maar volgens Van Hoepen van SPO Utrecht is er behoefte aan een totaalaanpak. "Mensen willen graag in de buurt van de school wonen. Voor leerkrachten buiten de stad is de verleiding om buiten de stad te gaan werken heel groot. Hoe maken we het aantrekkelijker om meer te werken? Houd je genoeg over, levert het nog iets op als ik meer ga werken? En dat in combinatie met hoe krijg ik het georganiseerd? Ik mis een totaalaanpak op dit vlak. Een bonus is misschien een puzzelstukje van een masterplan, maar niet geïsoleerd. Die moet je in samenhang zien. "

De bonusregeling geldt voor het primair en voortgezet onderwijs. Schoolbesturen kunnen zich tot en met 30 november per mail aanmelden bij het ministerie. Ze krijgen praktische ondersteuning en begeleiding bij het kiezen en uitwerken van een bonusvariant. De proef is een eerste uitwerking van de motie Paternotte en Hermans. Minister Wiersma zal de Tweede Kamer in december verder informeren over de vervolgstappen.