Noodgedwongen minder werken omdat de kinderen thuis zijn, personeelstekort kinderopvang geëxplodeerd
Utrecht - Het was voor veel ouders tijdens de coronaperiode al een groot probleem: werken terwijl de kinderen ook thuis zijn omdat de opvang dicht was. En dat probleem is na de pandemie nog lang niet opgelost. De reden? Een groot personeelstekort. Werden er in 2019 nog 28 kinderopvangmedewerkers gezocht in onze provincie, inmiddels zijn dat er zo'n 450. Het personeelstekort leidt tot lange wachtlijsten bij bso's en crèches.
"Normaal gesproken zou ik werken op deze dag, maar nu ben ik elke week een extra dag vrij om bij de kinderen te zijn", vertelt RTV Utrecht-verslaggever en -presentatrice Caroline Geijsman. Zij is een van de vele ouders die te maken hebben met de lange wachtlijsten voor de kinderopvang die onder meer is ontstaan doordat er te weinig personeel is. "Ik krijg gewoon te horen dat er voorlopig geen plek is."
Op en neer rijden
Caroline is onlangs van Utrecht naar Bilthoven verhuisd. In haar nieuwe woonplaats is geen plek voor haar kinderen op de naschoolse opvang. Haar dochter kan nog wél naar de opvang in Utrecht. "We rijden dus twee keer per week op en neer om vervolgens zelf te kunnen gaan werken."
De hele week besteedt RTV Utrecht extra aandacht aan de krapte op de arbeidsmarkt. In onze provincie staan er ruim 50.000 vacatures uit. Nog nooit zijn er zoveel mensen aan het werk geweest, maar toch is het personeelstekort enorm. Dat leidt ertoe dat ouders hun kinderen niet meer naar de crèche kunnen brengen, treinen niet rijden, kranten niet bezorgd worden, zorg wordt uitgesteld en dat er lange wachttijden zijn bij callcenters.
Dat Caroline nu een dag minder is gaan werken viel haar best zwaar. "Je gaat wel anders rekenen met je inkomen, je bent ineens twee dagen bij de kinderen. Dat heeft een behoorlijke impact. Ook op de betrokkenheid bij mijn werk."
Veel klachten
Het gebrek aan opvang is een wijdverspreid probleem onder ouders met jonge kinderen. Ook als er wél een plekje is voor hun kind. Soms belt de crèche of de naschoolse opvang op het laatste moment af. Bijvoorbeeld om er iemand ziek is en er geen vervanger is te vinden.
"We krijgen daarover aan de lopende band klachten", zegt Gjalt Jellesma, voorzitter van de belangenvereniging van ouders in de kinderopvang (BOinK). Soms worden zelfs (onterecht) contracten met ouders opgezegd omdat er geen opvang geboden kan worden. Recent gebeurde dat nog in Amersfoort.
"Ik houd m'n hart vast als het straks echt weer koud weer wordt en het ziekteverzuim toeneemt. Het ziekteverzuim binnen de kinderopvang is sowieso erg hoog. Veel pedagogisch medewerkers melden zich ziek."
Deur dicht
Bij bso de CultuurWijzer proberen ze te voorkomen dat mensen op het laatste moment worden afgebeld door minder kinderen aan te nemen en het personeelsbestand op peil te houden. Het gevolg is wel dat de wachtlijst lang is. "De kinderen zijn er wel, maar het personeel is niet te vinden", vertelt Mirjam Companjen, directeur van Eigen & Wijzer Kinderopvang.
Het pand waarin de bso zit is groot genoeg. Er kunnen 44 kinderen per dag terecht. Maar per 11 kinderen moet er één pedagogisch medewerker aanwezig zijn en dat redt de bso niet. Ze kunnen slechts de helft van de capaciteit gebruiken.
"Hier zouden we nog 11 kinderen op kunnen vangen", zegt Companjen terwijl ze een van de ruimtes in het gebouw laat zien. De ruimte staat nu, net als nog een andere ruimte, leeg omdat er geen personeel is om de kinderen op te vangen. "Bij 22 kinderen gaat hier de deur dus gewoon dicht."
"We zijn altijd op zoek naar mensen", vertelt Companjen. "We bieden mensen ook een baan aan om vervolgens bij ons een interne opleiding te volgen tot pedagogisch medewerker. Maar we zijn ook gebonden aan wet- en regelgeving. Om een voorbeeld te geven: als iemand een jaar stage bij ons loopt dan mogen wij diegene niet altijd meerekenen als medewerker, terwijl het voor de kinderen heel fijn en vertrouwd kan zijn als een stagiaire 100 procent ingezet kan worden. Wij vinden dat wij als opvang prima kunnen beoordelen of zo iemand geschikt is om met kinderen te werken. De wet is nu soms te rigide, vertrouwen in de professionaliteit van de kinderopvang is er soms te weinig."
Minder uren voor meer kinderen
Volgens Jellesma van BOinK wordt een deel van het hoge ziekteverzuim binnen de kinderopvang veroorzaakt door de hoge werkdruk. Jellesma: "Klachten over een te hoge werkdruk komen ook bij ons binnen. En dat heeft er onder andere mee te maken dat het is toegestaan dat de helft van de medewerkers binnen de kinderopvang nog in opleiding is. Daardoor neemt de druk op de vaste medewerkers toe." Stagiaires krijgen niet voldoende begeleiding. Wat weer kan verklaren waarom veel studenten na hun opleiding niet in de kinderopvang gaan werken.
Jellesma denkt dat het belangrijk is om het personeel in de kinderopvang vast te houden door goed werkgeverschap waardoor het werk in de kinderopvang aantrekkelijk wordt en pedagogisch medewerkers meer uren gaan werken. "We moeten ook de schaarste beter verdelen, minder uren voor meer kinderen."
"Mensen brengen hun kinderen veel minder naar de opvang op woensdag en vrijdag. Werkgevers zouden meer moeten stimuleren om juist op die dagen te werken zodat mensen hun kinderen dan naar de opvang brengen. Nu ligt de piek vooral op maandag, dinsdag en donderdag."
Ook ziet Jellesma wel wat in een bonus voor mensen die meer dan 28 uur gaan werken. "Als medewerkers in de kinderopvang een paar uurtjes meer zouden werken, zou er al een hoop opgelost kunnen worden."
Nieuw probleem
Voor de kinderen van Caroline is er gelukkig vanaf januari plek op de opvang in Bilthoven waardoor ze weer meer kan werken. Maar er dient zich een nieuw probleem aan, want over een paar maanden krijgen Caroline en haar vriend een derde kindje.
"En daarvoor heb ik nog geen zicht op een plekje. Dus misschien dat ik na m'n verlof wel met die baby thuis zit, en dat is echt vijf dagen. Dan moet ik mogelijk helemaal stoppen met werken. Ik weet het gewoon echt niet. Het is zo absurd dat ik me er niet eens echt druk om kan maken."
