Advies sekswerk in Utrecht klaar, maar hoe nu verder?

© RTV Utrecht
Utrecht - Toon lef en neem sekswerkers serieus. Het is een oproep van de commissie Sorgdrager in het gisteren gepresenteerde advies 'Sekswerk in Utrecht'. Een lang verwacht advies dat wordt gebruikt om richting te geven aan het prostitutiebeleid van de gemeente Utrecht dat sinds de sluiting van het Zandpad, de ramen aan de Hardebollenstraat en de tippelzone aan de Europalaan in een impasse zit. Raadsleden zijn blij dat het stuk er ligt: "Het was ook nodig want we zaten tegen blokkades aan."
Dat zegt Tess Meerding (VVD) als reactie op het gepubliceerde advies. "Het is goed dat dit onderzoek is gedaan. De commissie moest voor een doorbraak zorgen." Sinds de ramen, de boten en de tippelzone dicht zijn is een groot deel van de Utrechtse prostitutie in de illegaliteit verdwenen. Planontwikkeling voor het nieuwe en veilige prostitutiegebied 'het nieuwe Zandpad' strandde keer op keer. In november 2021 voor de vierde en laatste keer.
Meerding: "Het Zandpad, daar dachten wij steeds minder positief over vanwege de grootschaligheid ervan." De commissie Sorgdrager adviseert de gemeente te onderzoeken of sekswerk kleinschalig te realiseren is. "Dan denken wij, dan is er misschien minder overlast", zegt het VVD raadslid. "Je kunt ook zeggen: misschien ontstaat er bij iedere kleine locatie een los protest vanuit de buurt. Dat is een extra bijkomendheid waar we rekening mee moeten houden. Niet iedereen zal tevreden zijn."

Wanneer is sekswerk kleinschalig?

Raadleden denken anders over hoe kleinschaligheid er precies uit moet komen te zien. Moeten prostituees vanuit huis kunnen werken? Moeten er meerdere plekken komen in de stad? Hoe gaan die er dan uitzien en waar moeten die komen? Dat zal leiden tot debat. Meerding: "Het stedelijk gebied. De binnenstad en de omliggende wijken." Dat zijn opties voor de VVD. Maar Student en starter ziet naast de binnenstad juist ook ruimte aan de buitenkant van de stad. "Wat mij betreft is geen enkele plek uitgesloten, behalve een woonwijk", zegt Dirk-Jan van Vliet (D66).
CDA: We moeten niet naïef zijn hierin. Er zitten niet alleen positieve kanten aan. De commissie zegt ook dat prostitutie en mensenhandel wel wat met elkaar te maken hebben.
De opvatting dat prostitutie een plek moet hebben in de stad wordt in de gemeenteraad wel breed gedeeld. Maar of een tippelzone terug moet komen, daarover zitten partijen niet op een lijn. "De tippelzone is ook een vorm van sociale controle op elkaar", betoogt Annemarijn Oudejans (Student en Starter). GroenLinks en D66 ook vinden dat straatprostitutie een plek moet krijgen. "Dat willen wij echt niet meer" zegt Meerding (VVD) resoluut. "Wat wij zagen is dat daar vooral verslaafden stonden om op die manier die verslaving te bekostigen." Van Vliet (D66) vindt dat alle vormen van prostitutie bespreekbaar moeten zijn: "Waar het ons om gaat is dat sekswerkers zo veilig mogelijk aan het werk kunnen."
Vanessa werkte 15 jaar op de tippelzone aan de Europalaan. Zij heeft haar ideeën over het advies. Zij zou het liefst een tippelzone terug zien komen.
Oud-sekswerker Vanessa vindt kleinschalige prostitutie niet veiliger
Toon lef is een ander advies van de commissie. Al wordt er anders gedacht over wat lef inhoudt. "Lef tonen door aan de wens om minder regels handen en voeten te geven", zegt Dirk-Jan van Vliet (D66). "Lef tonen is dat we uitspreken dat sekswerk belangrijk is en dat we er alles aan doen om het een plek te geven", aldus Oudejans (Student en Starter). Lef tonen is volgens het CDA: "Ik denk dat je als overheid voorzichtig moet zijn waar je betrokken in raakt. Lef tonen, dat vind ik lastig."
Voor het CDA van Bert van Steeg is prostitutie een "ingewikkeld vraagstuk" zoals hij zelf zegt. "Er staan een aantal goede dingen in. Stoppen in Overvecht met het Zandpad bijvoorbeeld. Maar wij vinden het geen normaal beroep. Het is niet een beroep waar je snel uit vrijwilligheid voor kiest." Volgens het CDA in de stad steken bij dit onderwerp ook veiligheidszaken als mensenhandel de kop op: "We moeten niet naïef zijn hierin. Er zitten niet alleen positieve kanten aan. De commissie zegt ook dat prostitutie en mensenhandel wel wat met elkaar te maken hebben."

Geen vooroordelen

Daarmee staat het CDA recht tegenover partijen zoals Student en Starter en GroenLinks. Die partijen zien het advies en het nieuw te vormen beleid als een kans om de vooroordelen die rond prostitutie bestaan te ontkrachten. Oudejans: "Wij vinden sekswerk een supermooi en belangrijk beroep. Het stigma moet doorbroken worden." "Vaak worden sekswerkers een kwetsbare groep genoemd", zegt Fattal. "Maar dat komt door beleid dat we zelf hebben gemaakt." D66 steunt ook de positievere benadering van prostitutie of sekswerk. Van Vliet: "Tippelen, dat is ook zo'n woord waar een negatieve connotatie aanhangt. Laten we het straatsekswerk noemen."
De VVD gaat als oppositiepartij de voortgang van het sekswerkbeleid scherp volgen: "We willen echt meedenken en het een kans geven." Omdat sekswerk al zo lang uit het Utrechtse verdwenen is hoopt Student en Starter dat er nu stappen kunnen worden gezet. Oudejans: "Nu is het moment om het beleid vorm te geven om het gesprek te voeren in de raad maar ook in de samenleving."
Voor 1 december reageert het college op het advies van de commissie Sorgdrager over 'Sekswerk in Utrecht'.