Xtc-winkel in Utrecht opent deuren: 'Hoog tijd dat we het gesprek hierover aangaan'

Xtc is een bekende (party)drug die vooral in het uitgaansleven wordt gebruikt. Momenteel is het niet legaal verkrijgbaar in Nederland, waardoor de productie en verkoop nu illegaal plaatsvindt. "En dat leidt tot gezondheidsrisico's, drugscriminaliteit en milieuschade", aldus Busz.

De bedenkers van dit project willen daarom onderzoeken hoe een mogelijke regulering van xtc eruit moet komen te zien. En daarbij voelen ze zich gesteund door de wetenschap. "Ook vanuit een aantal wetenschappelijke denktanks komt het advies hier serieus naar te kijken. Zij zeggen: reguleren is de beste optie op het gebied van gezondheid, criminaliteit en milieu."

Maar hoe moet deze xtc-winkel daar dan aan bijdragen? "Wij willen laten zien welke mogelijkheden er zijn. Bezoekers kunnen dan vervolgens laten weten wat ze wenselijk vinden." Daarom zijn in het pand drie mogelijke verkooppunten nagebootst: een smartshop, een apotheek en een nachtclub.

Lees ook: Xtc-winkel opent in Utrecht, maar pillen kun je er niet kopen

Mensen kunnen onder andere aangeven hoeveel pillen ze willen kunnen kopen, hoeveel reclame er mag zijn en of je het ook voor vrienden mag kopen. "Je ziet nu bijvoorbeeld in de goksector dat de marketing helemaal losgaat", legt Busz uit. "Dat wordt nu aan banden gelegd. Ik kan me voorstellen dat we bij xtc dus niet te veel reclame-uitingen willen zien".

Volgens Busz zijn er ook veel manieren om de regulering van de partydrug in te richten. "Wat we willen is een diepere laag in het debat aanbrengen. Dus niet alleen of het mag, maar ook hoe we het gaan aanpakken. En dat betekent niet alles volledig vrijgeven, maar juist meer controle over een markt die nu illegaal is."

Moet het dan gaan lijken op een coffeeshop? Dat is één van de mogelijkheden, vertelt Busz. "Dat is een keuze die de overheid moet gaan maken, wij proberen die alleen te vergemakkelijken. Cannabis is weer een ander middel dan xtc en dus zal de regulering ook anders werken. Dat is juist wat we willen aankaarten."

Dat xtc verslavend kan zijn, is volgens Busz geen reden om het middel niet te legaliseren. Het is eerder andersom. "Over een middel dat gevaarlijk kan zijn wil je juist controle krijgen. Zo kun je de mensen die het gebruiken van advies voorzien en in het oog houden." Door het te legaliseren is dat mogelijk, denkt Busz. "Bovendien is xtc een middel dat relatief weinig gezondheidsschade met zich meebrengt. Alcohol en tabak zijn wat dat betreft erger en dat verbieden we ook niet. Xtc leent zich dus juist goed voor regulering."

Lees ook: Pop-up store waar je legaal xtc zou kunnen kopen blijkt stunt van Jonge Democraten

Ook mensen met een andere mening nodigt Busz van harte uit de winkel te bezoeken. "Dit is ook niet de heilige graal waar we alle problemen in een keer mee oplossen", vertelt ze. "We willen alleen serieus nadenken over dit onderwerp en daar horen ook mensen bij die daar tegenstander van zijn. Juist hun afwegingen willen we graag horen."

De entree kost overigens wel een tientje (zonder studentenkorting). Dat lijkt veel, maar volgens de initiatiefnemer krijg je er veel voor terug. "Er zit veel liefde en aandacht in. Dat komt omdat het onderzoek verpakt is als een interactief kunstproject." Een deel van de opbrengst van het museum gaat terug naar mensen die zelf worstelen met een verslaving.

Bezoekers hebben het tientje er in ieder geval graag voor over. "Ik vind het belangrijk mee te kunnen denken over het drugsbeleid", vertelt een vrouw. "En daarnaast leer ik hier nieuwe dingen: bijvoorbeeld dat xtc en medicatie tegen hooikoorts niet goed samengaan. Toch belangrijk om te weten als je zoiets gaat doen."