Na 40 jaar moeten Utrechtse volkstuintjes plaatsmaken, tuinders boos en verdrietig

Zelfs op een koude winterse novemberdag als vandaag lopen de mensen hier af en aan. En bijna iedereen kent elkaar. Ella Steinebach, al ruim zeven jaar een zeer betrokken tuinder, legt uit: ''Het is hier net een kleine community, het maakt niet uit wie je bent of waar je vandaan komt. Hier gaat integratie vanzelf door het delen van groenten.''

Dat er op het complex een eigen kleine cultuur is ontstaan, is niet gek. De volkstuintjes aan de Rijndijk zitten er ondertussen al veertig jaar. De sfeer is er zo gemoedelijk dat fietsen niet op slot worden gezet, niemand ooit met lege handen naar huis gaat en de meesten altijd wel in zijn voor een praatje. ''In de veertig jaar dat ik hier zit, heb ik één keer meegemaakt dat hier iets gestolen is'', vertelt penningmeester Paul van Welbergen.

Maar nu moeten deze huurders dus over anderhalve maand hun biezen pakken. De grond is in 2018 in handen gekomen van nieuwe eigenaren en zij willen dat de tuinders vertrekken. Een van de eigenaren, Niels Drent, vertelt dat zij andere plannen hebben. ''We willen het gebied straktrekken. De plannen zijn nu nog onduidelijk, maar wij willen beter aansluiten bij het Lunettenpark dat er komt.''

De gemeente Utrecht heeft grote plannen met het gebied tussen de Waterlinieweg, het spoor en de sportvelden van VSC en SV Rivierwijkers. Dat moet op termijn het nieuwe Lunettenpark gaan worden en de volkstuinen liggen daar middenin.

Maar waar de eigenaren vinden dat in de plannen geen plek meer is voor de tuinders, zien de tuinders zichzelf juist als aanvulling op de plannen. ''Dit gebied is altijd tuindersgebied geweest en ook in de plannen van het Lunettenpark is stadslandbouw opgenomen'', zegt Van Welbergen.

Het terrein is daarnaast nu al toegankelijk voor publiek. ''Wij zijn hartstikke bereid om ons aan te passen en mee te bewegen, maar de eigenaar wil niet met ons in gesprek'', voegt Steinebach eraan toe.

Eigenaar Drent bevestigt dit en stelt daarnaast dat hij gewoon in zijn recht staat. ''Ik begrijp heel goed de emotie en de boosheid van de tuinders. Zij betalen hier een extreem lage grondhuur voor ruimte middenin de stad Utrecht. Maar, als een stuk grond een nieuwe eigenaar krijgt, betekent dit niet dat een huurder die er toevallig al langer zit opeens beslissingen mag maken boven wat de eigenaar wil.''

De tuinders leggen zich hier vooralsnog niet bij neer. De brief dat de huur per 1 januari 2022 opgezegd wordt, is begin dit jaar als een klap bij de tuinders aangekomen. Zij hadden begrepen hier nog wel een aantal jaren te kunnen blijven. Naast dat tuinieren door de coronapandemie een boost heeft gekregen legt tuinder Amy Stenvert uit dat de brief iedereen nog meer bij elkaar gebracht heeft. ''In zo'n situatie is het belangrijk dat je je gaat organiseren, want als collectief sta je gewoon veel sterker.'' De tuinders hebben zich verdeeld in verschillende werkgroepen om straks zo beslagen mogelijk ten ijs te komen.

Op een andere plek een volkstuin opbouwen is niet een alternatief: er is namelijk een groot tekort. ''Sommige volkstuinen nemen geen mensen meer aan op de wachtrij en bij andere tuinen kun je op z'n vroegst pas over acht jaar terecht'', vertelt Van Welbergen.

"Er komen hier Utrechters uit alle gelaagdheden samen. Als wij hier weg moeten, hebben we geen plek om naar toe te gaan. Dat betekent niet alleen een vernietiging van de tuintjes en de biodiversiteit hier, maar ook dat je een grote groep mensen uit elkaar drijft.'' Alle motieven bij elkaar heeft ervoor gezorgd dat de tuinders gezamenlijk een advocaat in de armen hebben genomen en daar hebben ze vertrouwen in.

Drent wil van de volkstuinen af, maar: ''Het zou kunnen dat er in de toekomst alsnog moestuinen zullen komen, dan zullen de huidige huurders de eersten zijn die aan mogen kloppen.'' De plannen zijn dus nog erg onzeker. Ondertussen wachten de tuinders in spanning de laatste dagen tot aan 1 januari af.