Ex-criminele jongeren vinden het lastig hun leven op de rit te krijgen: 'Ik dacht dat ik er alleen voor stond'

© RTV Utrecht / Iris Tasseron
PROVINCIE UTRECHT - Van alles deed Abdel, van inbraak tot handel, zodat hij mooie spullen kon kopen en zijn rekeningen kon betalen. En ook Nurdin heeft in het criminele circuit gezeten. Twee ex-criminele jongeren delen hun verhaal.
"Ik heb dingen gedaan om te overleven", zegt Abdel. Nurdin vult aan: "Je moet jezelf kunnen voorzien". Beide jongens, Abdel 25 jaar oud en Nurdin 21 jaar oud, vertellen over hun keuze om de criminaliteit in te gaan. Inmiddels zitten ze bij de hulpverlening en beginnen ze hun leven weer op orde te krijgen.
Als ik een vriendengroep heb en die hebben de nieuwste Nike Air Jordans en ik loop met Scapino schoenen van 30 euro dan ga ik me wel buitengesloten voelen
Nurdin
Bij Impact Nederland in Woerden, een organisatie die jongeren probeert te helpen om uit de criminaliteit te komen, zitten Abdel en Nurdin klaar om hun verhaal te doen. Ze zijn een beetje op hun hoede. In werkelijkheid hebben ze andere namen, omdat ze anoniem willen blijven, want makkelijk is het niet om je leven weer op orde te krijgen.
In deze serie over jeugdcriminaliteit praten we met mensen binnen justitie, met hulpverleners en jongeren die in de criminaliteit hebben gezeten. Ook gaan we langs bij de gevangenis en de reclassering. Aanleiding is een nieuwe aanpak van de gemeente Utrecht om ondermijnende criminaliteit tegen te gaan. Uit cijfers blijkt dat met name drugshandel gerelateerde criminaliteit toeneemt, zoals plofkraken, witwassen en de handel zelf. Burgemeester Sharon Dijksma komt binnenkort met een nota over een nieuwe aanpak. Wat daarin precies zal staan wordt naar verwachting deze week bekend gemaakt. In deze serie laten we zien hoe het nu gaat en wat vinden alle betrokken partijen dat er nodig is om te voorkomen dat jongeren in de criminaliteit belanden en vooral er ook in blijven.
Nurdin was 15 jaar oud toen hij zijn geld begon te verdienen in de criminaliteit. Veel wil hij er niet over zeggen, want hij heeft er nooit voor vastgezeten en dat wil hij graag zo houden. Wel vertelt hij dat het vooral om handel ging, soms ook in drugs, en dat hij zichzelf zag als ondernemer en daar was toch niets verkeerds aan. "Ik kom uit een gezin waar je wel af en toe wat krijgt maar je moet ook voor jezelf kunnen zorgen en dat wordt ook van je verwacht. Als ik een vriendengroep heb en die hebben de nieuwste Nike Air Jordans en ik loop met Scapino schoenen van 30 euro dan ga ik me wel buitengesloten voelen, onbewust. Dan wil ik er ook bij horen en dan vraag ik het eerst aan mijn vader in de avond als ik thuiskom en dan krijg ik een antwoord dat niet zo leuk is."
Abdel knikt beamend: "Ja, dan moet je er zelf voor gaan zorgen". De eerste keer dat hij met de politie in aanraking kwam was op de middelbare school voor een vechtpartij. "Toen moest ik mij melden op het politiebureau en dat is gewoon eng. Je vindt het gewoon eng, maar naarmate jij vaker op het politiebureau komt, dan wordt het normaal. Je weet wat voor vragen ze stellen, je weet wat ze willen. Zo begon het met mij."

Keuze

Het is een keuze die je maakt om je geld te verdienen met criminaliteit, zeggen beide jongeren, maar daar is wel een reden voor vertelt Abdel. Hij begon nadat hij een ongeluk had gekregen. De fysieke schade was zo groot, dat hij niet meer kon werken. "Je bent 18, zorgverzekering moet betaald worden. Je hebt een scooter, tank moet betaald worden. Eten moet betaald worden en je gaat wel 's uit met vrienden. En dan op een of andere dag komt iemand naar je toe en vraagt: 'wil je met me mee?' en toen dacht ik ach waarom niet. Ik wist wel wat we gingen doen. Eerste keer is het eng, tweede keer is het eng, derde keer eng, maar vierde keer is normaal. Ja, inbraakjes."
Ik wist dat alsmijn ouders het prijskaartje zagen ik gelijk een preek zou krijgen
Abdel
Abdel en Nurdin proberen uit te leggen waarom zij die keuze hebben gemaakt. Nurdin: "Ik ben geen dief ofzo geweest. Het heeft nooit te maken gehad met andere mensen tekort doen. Voor mijn gevoel was handelen in drugs of andere dingen gewoon altijd eerlijk, ondernemen, maar ik ben er achter gekomen dat dat totaal niet zo is. Ik heb mijzelf verdiept in de Islam en zo ben ik er achter gekomen hoe zwaar dat soort dingen zijn en hoe zwaar dat meetelt. Dat heeft mij wakker geschud en ook de hulpverleners bij Impact."

Ouders

Beide jongeren hebben veel gelogen tegen hun ouders, die wel een vermoeden hadden dat ze niet eerlijk aan hun spullen kwamen. "Veel ouders hebben er vrijwel niks mee te maken. Als ik mijn ouders had gevolgd dan had ik nu waarschijnlijk HBO gestudeerd en zou ik een dokter worden bij wijze van", vertelt Nurdin verder. "Ik wilde geld in mijn zak hebben, onafhankelijk zijn en niet aan mijn vader hoeven vragen."
De ouders van Abdel vonden het wel vreemd dat hij zonder baan zoveel geld had. "Je komt thuis met nieuwe schoenen, met een nieuwe jas. Ik kreeg dan altijd een preek van mijn ouders. Ik liet nooit aan mijn ouders zien wat het kost. Ik wist dat als zij het prijskaartje zagen ik gelijk een preek zou krijgen. Ze hebben mij nooit geslagen, maar die preek!" Nurdin reageert: "Ik zei gewoon dat ik neppers had gekocht bij een jongen in de buurt."
Inmiddels hebben ze allebei niet meer die dure kleren. Nurdin zegt tegen Abdel: "Jij hebt me laten zien dat je ook met weinig geld er leuk uit kunt zien."

Verantwoordelijkheid

Beide jongeren komen met veel verklaringen voor hun gedrag, maar hoe zit het dan met hun eigen verantwoordelijkheid. Ze zeggen allebei dat ze eigenlijk toen ze jonger waren hulp nodig hadden om de juiste keuzes te maken en die was er niet of konden ze niet vinden. Ze hebben wel spijt van hun gedrag, maar willen vooral naar de toekomst kijken.
Abdel denkt zelf dat de criminaliteit onder Marokkaanse Nederlanders gaat afnemen in de toekomst. Hij wil graag een gezin. "Wij weten nu hoe het niet moet. Wij gaan onze kinderen anders opvoeden en wijze woorden meegeven natuurlijk. Ik had zelf beter moeten luisteren naar mijn vader."
Er zijn zoveel kansen, uiteindelijk moet je naar de toekomst kijken
Abdel
Maar los van de opvoeding vinden beiden dat er meer moet veranderen. Nurdin wil meer begrip. "Er moet gekeken worden naar hoe je de jongeren kunt helpen. Een zware straf bijvoorbeeld gaat je alleen maar sneller gek maken. Laat zien dat je er bent voor de jongeren. Dat diegene er ook mag wezen. Ik dacht dat ik er alleen voor stond en ik denk dat er veel jongeren zijn die dat heftiger denken dan ik en dat ze dan denken, 'niemand helpt mij, ach fuck it'."
"De houding van de politie, daar moet wat aan veranderen," zegt Abdel. "Al doe je al jaren niets crimineels meer, je blijft altijd een slechte naam houden. Al doet iemand wat als hij jong is, dan moeten ze het later als diegene ouder is gewoon vergeten, want iedereen verandert uiteindelijk. Hoe ouder je wordt, hoe wijzer. Van je fouten moet je leren maar bij de politie blijf je altijd dezelfde crimineel."

Rust

Beide jonge mannen zitten nu beter in hun vel. Abdel is met een opleiding bezig en kijkt er naar uit om zelf later ook jongeren te helpen. "Er zijn zoveel kansen, uiteindelijk moet je naar de toekomst kijken. Niet naar de korte termijn. Dat is makkelijk gezegd, maar het leven is ook heel makkelijk. Het is maar net welke keuzes je maakt."
Ook Nurdin is op de goeie weg. Hij is er nog niet, vindt hij zelf, maar hij ziet wel een toekomst voor zichzelf. "Voor mij is het rust vinden. Dat vind ik in het geloof, maar voor een ander kan dat iets heel anders zijn. Mijn einddoel? Sowieso het eerste waar ik aan ga werken zodra ik goeie stappen heb gezet, is met mijn moeder op bedevaart gaan. En verder gewoon een harde werker zijn, goed bezig zijn in mijn leven, geen onzin en een eigen gezin."
Beiden willen ze hun ouders trots maken. Abdel: "Dat is de grootste reden dat ik wil veranderen. En uiteindelijk wil ik ook leven zonder stress en zonder hoofdpijn. Ik slaap nu weer lekker, ik hoef niet over mijn schouder te kijken of de politie voor de deur. Nurdin vult aan: "Dat is de sleutel voor de aanpak van de jeugdcriminaliteit, dat je ouders weer trots op je zijn."
Lees ook de andere verhalen in deze serie zoals over de hulpverlening .