Dankzij dit onderzoek ontdekte de GGD dat veel Verknipt-bezoekers vooraf al besmet waren

UTRECHT - "Een inschattingsfout", noemde burgemeester Dijksma het door laten gaan van festival Verknipt begin deze maand. Van de 20.000 bezoekers, testten naderhand bijna 1100 mensen positief op corona. Een 'superspread evenement' werd het genoemd. Maar bron- en contactonderzoek van de GGD laat zien dat een groot deel van de positief geteste mensen waarschijnlijk vóór het festival al besmet was.
De GGD legt uit dat bron- en contactonderzoek essentieel is
'Coronacare' heet het systeem dat de GGD Utrecht gebruikt. Het werd ontwikkeld door ontwerper Daan Vermeulen die vorig jaar september in dienst kwam bij de GGD. Het systeem werkt eigenlijk heel simpel: een besmet persoon krijgt een online vragenlijst en vult daar allerlei gegevens in. En dat scheelt werk voor het callcenter.
"We belden een besmet persoon onze vragen door en moesten daarna een aantal keer terugbellen om alle informatie te krijgen", zegt Vermeulen. Arbeidsintensief en tijdrovend, dus dat moest slimmer. Met het coronacare-systeem krijgt een besmet persoon vragenlijsten online opgestuurd en na drie uur belt de GGD terug, zodat het in een keer alle gegevens heeft.
Het systeem heeft een responspercentage van 70, de rest wordt extra nagebeld, zegt Vermeulen. "Dat stelt ons in staat om bij een hoog aantal besmettingen alsnog de dataverzameling te doen." Essentieel bij het bestrijden van een infectieziekte.
REACTIE LANDELIJKE GGD

In een eerdere versie van dit artikel stond dat de GGD in Utrecht de enige was die nog volledig bron- en contactonderzoek uitvoert.

Dat klopt niet, zegt een woordvoerder van de landelijke GGD. "Wij zijn in meer dan de helft van de regio's, dus 14 van de 25, in nagenoeg de hoogste fase van Bron- en Contactonderzoek. In de allerhoogste fase doen we volledig bron- en contactonderzoek voor alle nauwe contacten. De situatie is nu wel anders dan in lockdown want toen zag je veel minder nauwe contacten bij besmettingen. Nu zijn dat er soms wel 60 en grote clusterbesmettingen."

Testen voor Toegang

En dat levert waardevolle informatie op. In het geval van Verknipt bracht de GGD de besmetting van driehonderd festivalbezoekers uit de eigen regio in kaart en ontdekte dat honderd van hen al voor de start van het festival besmet moeten zijn geweest.
"Mensen krijgen na het festival klachten en testten vervolgens positief. Dan ben je tijdens het festival al besmettelijk en ben je vijf tot zes dagen ervoor besmet geraakt", legt arts-infectieziektebestrijding Putri Hintaran van de GGD regio Utrecht uit.
Door het onderzoek van de GGD wordt zichtbaar hoe kwetsbaar het werken met Testen voor Toegang was. Omdat een test tot maximaal 40 uur voor het evenement afgenomen mocht worden, kregen mensen groen licht om te gaan feesten, terwijl ze op het daadwerkelijke moment van het festival besmettelijk waren.
De GGD over het eigen ontwikkelde systeem
Het roept de vraag op: waarom gebruiken niet alle regio's dit systeem? "Elke GGD gebruikt een eigen systeem en kiest een eigen manier om een blik op de infectie te houden en die in te dammen waar mogelijk", zegt Vermeulen. Hij en Hintaran weten wel zeker dat de andere regio's op de hoogte zijn van hun systeem. "Daar zijn we trots op, dus hebben we het meerdere regio's laten zien."
Door het bco concludeert Hintaran dat de festivals niet de oorzaak zijn van die besmettingen. "Het gaat om de week ervoor waarin alle remmen losgingen", legt de arts uit. Jongeren gaven aan dat, omdat dit weer mocht van de overheid, ze de week voorafgaand aan Verknipt eerdere dagen feestjes en horeca afgingen. "Dan krijg je een vliegwieleffect van die ene versoepeling, het festival is daar eerder een resultaat dan oorzaak van."

Protocollen

Organisator van het festival Verknipt, Reza Fathi, baalt van de besmettingen, maar zegt zich aan alle protocollen te hebben gehouden en ziet zich daarin gesterkt door de bevindingen van de GGD Utrecht. Hij hoopt dat "men zich in Den Haag achter de oren krabt". "Daar heeft men OMT- en Fieldlab-adviezen over maximale testduur in de wind geslagen en mochten jongeren 'dansen met Janssen'. Met alle gevolgen van dien."
De besmettingen bij Verknipt en andere festivals, plus het hoge totale aantal besmettingen onder de bevolking, maakten dat het kabinet versoepelingen terugdraaide. Eendaagse festivals zijn tot en met 13 augustus verboden, maandag volgt een besluit over de periode daarna. Meerdaagse festivals zijn tot in ieder geval 1 september verboden.