Nieuwe machine UMC Utrecht laat hart van overleden patiënt weer kloppen voor donatie

UTRECHT - Mensen die wachten op een donorhart hebben voortaan twee keer zo snel kans op een nieuw hart. Dat komt door een nieuwe techniek - de DCD-hartdonatieprocedure - die onlangs voor het eerst in Nederland gebruikt is in het UMC Utrecht.
Bij deze nieuwe techniek wordt het stilstaande hart van een overleden donor buiten het lichaam in een machine geplaatst, waar het weer gaat kloppen na toevoer van zuurstof en bloed. Vervolgens wordt het hart getransplanteerd.
Chirurg Niels van der Kaaij over de nieuwe techniek
"Het is fantastisch dat we mensen kunnen helpen met deze nieuwe methode", zegt cardio-thoracaal chirurg Niels van der Kaaij van het UMC Utrecht. Hij voerde zelf ook al harttransplantaties uit met de nieuwe methode. "Wat de nieuwe techniek doet is harten die zijn gestopt met kloppen repareren op een machine, waardoor we ze met succes kunnen transplanteren."
De machine, die door de artsen 'heart-in-a box' wordt genoemd, is letterlijk levensreddend. Meer dan 120 patiënten staan jaarlijks op de wachtlijst voor een donorhart. Een groot deel overlijdt, omdat er geen hart beschikbaar is. Door deze nieuwe techniek hopen de artsen op een verdubbeling van het aantal harttransplantaties.
Van der Kaaij legt uit wat het zo moeilijk maakt een hart te transplanteren: "We konden tot nu toe alleen donorharten gebruiken van mensen die hersendood zijn." Dit komt omdat een hart zuurstof en voedingsstoffen nodig heeft, buiten het menselijk lichaam is het hart al gauw niet meer geschikt.
Hartdonatie was voorheen alleen mogelijk bij een hersendode donor. Bij meer dan de helft van het aantal overleden donoren (in 2020 bij 150 van de 250 donoren) was er echter sprake van donatie na een circulatiestilstand (DCD, Donation after Circulatory Death). Bij deze DCD-donoren konden tot voor kort alle organen - behalve het hart - getransplanteerd worden. Een landelijk tekort aan donorharten was de reden van de UMC's om deze techniek in Nederland in te zetten in samenwerking met de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
Van der Kaaij vindt het "fantastisch" dat artsen de mensen op de wachtlijsten kunnen helpen met de nieuwe methode. "Het gaat om soms nog jonge mensen, kinderen zelfs. Zij wachten op een hart en worden moedeloos van dat wachten. We hopen mensen hierdoor eerder te helpen, zodat we kunnen voorkomen dat ze in zo'n hele slechte situatie terecht komen."
De DCD-hartdonatieprocedure (heart-in-a-box) is wereldwijd al in enkele landen (onder meer in Australië, USA, België, UK en Spanje) uitgevoerd. Recentelijk kwam de National Health Service (UK) naar buiten met een bericht dat zes kinderen tussen de 12 en 16 jaar gered waren dankzij DCD-hartdonatie. De procedure is in Nederland mogelijk gemaakt dankzij subsidie van VWS en de samenwerking tussen drie UMC's; UMC Utrecht, UMC Groningen en Erasmus MC.