Vanaf morgen kun je stemmen (maar vaak wel op een andere plek), kijk hier hoe en waar

© ANP
PROVINCIE UTRECHT - Al weken staat het vol in de aandacht: de verkiezingen. En zoals veel dingen in coronatijd, gaat het stemmen dit keer anders dan anders. Zo kan je waarschijnlijk niet op je vertrouwde plek stemmen, zijn er heuse stemstraten ingericht en hebben sommige senioren hun stem al uitgebracht per post.

Niet één, maar drie dagen

Het meest opvallende is misschien wel dat je drie dagen de tijd hebt om je stem uit te brengen. Morgen begint het al, dan gaan de stembureaus open. Het is de bedoeling dat oudere en kwetsbare mensen de eerste twee dagen gaan, zodat zij geen last hebben van drukte en dus ook geen extra risico lopen. Wie niet onder een risicogroep valt, wordt gevraagd gewoon op woensdag 17 maart te gaan stemmen.
"Het is aan mensen zelf om te bepalen of ze een medische indicatie hebben. Maar ze worden daarop niet gecontroleerd bij de ingang van het stemlokaal", zegt demissionair minister Ollongren van Binnenlandse Zaken.

De 'coronaportier'

Als het goed is, heb je je stempas en kandidatenlijst al binnen. Daarop is te zien waar je bij jou in de buurt kunt stemmen. Maar je kan ook in dit overzicht kijken, inclusief de openingstijden, want lang niet ieder stemlokaal is drie dagen open:
Op het stembureau is dit jaar iemand met een speciale taak, namelijk het wijzen op de coronaregels. Deze zogenoemde coronaportier let er bijvoorbeeld op dat je de juiste looproute volgt, je een mondkapje draagt en de gezondheidscheck doet. Als je gaat stemmen, vergeet dan je stempas, identiteitsbewijs en je mondkapje niet.

Stemstraten

Ook zijn er echte stemstraten ingericht. In Lopik gaat de stemstraat bijvoorbeeld morgen al open. Ook in Breukelen en Utrecht kan je stemmen via de stemstraat. Op de P+R Papendorp in Utrecht hoef je de auto niet uit of de fiets niet af. Het werkt simpel, je rijdt richting de bekende containerbus en gooit daar je stem in.

Wat moet je doen als je klachten hebt woensdag?

Als je klachten hebt, die wijzen op het coronavirus, mag je de deur niet uit. Maar je kan tot op de dag van de verkiezingen iemand een volmacht geven om voor je te stemmen. Iemand met een volmacht kan voor maximaal drie andere mensen stemmen, dat is een verruimming ten opzichte van eerdere jaren.

De avondklok

Nóg een complicerende factor tijdens deze verkiezingen is de avondklok. Die geldt tot 21.00 uur, precies het tijdstip tot waarop je kan stemmen. Demissionair premier Rutte zei tijdens de laatste persconferentie dat handhavers een uitzondering maken voor mensen die door het stemmen nog buiten zijn na 21.00 uur.
Mensen die werken bij een stembureau krijgen een verklaring waarmee ze na 21.00 uur op straat mogen. Als je na 21.00 uur buiten bent omdat je hebt gestemd, is het niet nodig om een eigen verklaring bij je te hebben. Tegen een agent of boa zeggen dat je gestemd hebt, is voldoende.

Kieswijzer

Er zijn veel zwevende kiezers dit jaar. Ben je er nog niet uit? Doe dan hier de stemwijzer. Kies bij dertig politieke stellingen of je het eens of oneens bent. Kun je niet kiezen, vul dan 'Geen van beide' in. Wanneer na het beantwoorden van de vragen een aantal partijen nog te dicht bij elkaar ligt, krijg je extra stellingen om te zien welke partij het beste bij jouw mening aansluit.

Briefstemmen

Er is al veel om te doen geweest; het briefstemmen. De ANBO meldde dat ze bang zijn dat er stemmen verloren gaan van 70-plussers. Van de 400.000 briefstemmen die sinds deze week door PostNL zijn ontvangen, moet 2,5 procent terzijde worden gelegd, zoals het officieel heet. Een terzijde gelegde stem wordt niet meegeteld. Een stem is echt ongeldig als het stembiljet zelf onjuist is ingevuld.
Burgemeester Dijksma van Utrecht zei vorige maand dat er soepel omgegaan wordt met kleine fouten in het briefstemmen. "Bijvoorbeeld, een brief die in een verkeerde envelop wordt gestopt. Dat kan geen reden zijn om een briefstem ongeldig te verklaren", aldus de burgemeester.
Alle briefstemmen moeten inmiddels op de post zitten, dat kon tot vrijdag om 17.00 uur.
Woensdagavond sluiten de stemlokalen en moeten natuurlijk de stemmen geteld worden. Dat gebeurt onder andere in de Jaarbeurs in Utrecht. Er worden drie hallen ingericht voor het tellen van de stemmen.