UMC Utrecht: baanbrekende nieuwe behandeling voor ernstig zieke coronapatiënten

UTRECHT - Het bestaande medicijn tocilizumab blijkt effectief bij de behandeling van ernstig zieke coronapatiënten. Dat melden onderzoekers van het UMC Utrecht op basis van een internationale studie waarbij zij nauw betrokken zijn. Of het middel sterfte voorkomt, is nog niet vastgesteld. Mensen herstellen in ieder geval wel sneller omdat ze minder lang aan de beademing liggen. "Dit is absoluut een fantastisch resultaat", zegt een van de onderzoekers.
Tocilizumab is in Nederland al langer beschikbaar en wordt bijvoorbeeld gebruikt bij reumatoïde artritis. Coronapatiënten kunnen dus per direct behandeld worden met het middel. Tocilizumab bestaat uit een eiwit dat de afweer dempt.
'Je hoopt met dit medicijn tijd te kopen'
UMC Utrecht-intensivist en onderzoeker Lennie Derde: "We denken dat patiënten met covid-19 die op de intensive care terecht komen niet meer ziek zijn van het virus zelf, maar door de overreactie van het immuunsysteem op het virus. Tocilizumab is een langdurig werkend middel en kan deze overreactie dempen. We hopen hiermee tijd te kopen."
Dit is echt goed nieuws voor patiënten
Microbioloog Marc Bonten
Uit het onderzoek blijkt dat het middel met een waarschijnlijkheid van 99,8 procent de situatie van de patiënt verbetert vergeleken met patiënten die de zogenoemde immuunmodulator niet kregen. Het gaat om eerste bevindingen uit een deelstudie van het zogenoemde REMAP-CAP-onderzoek, dat is uitgevoerd in meer dan 260 ziekenhuizen wereldwijd. Het onderzoek vindt plaats in Noord-Amerika, Australië en Europa. Lennie Derde coördineert samen met arts-microbioloog en UMC Utrecht-collega Marc Bonten het Europese deel.

'Echt een doorbraak'

"Dit is echt goed nieuws voor patiënten", zegt Bonten. "Juist voor de groep ernstig zieke mensen op de intensive care hebben we nog niet vaak meegemaakt dat een nieuwe behandeling bewezen effectief is. Daarom is dit ook echt een doorbraak." Derde: "Dit is een absoluut fantastisch resultaat." Volgens Derde moeten de bevindingen nog wel door vakgenoten worden beoordeeld. Ze werken eraan om de volledige resultaten zo snel mogelijk te analyseren en te publiceren.
Begin september bleek uit een andere deelstudie van REMAP-CAP dat ook de ontstekingsremmer hydrocortison werkt tegen covid-19. Derde: "Het is ongekend om binnen enkele maanden na het begin van de pandemie een tweede effectieve therapie te hebben voor ernstig zieke patiënten. Het specifiek aanpakken van de immuunrespons is theoretisch aantrekkelijk, en nu zien we dat het werkt."
Achtergrond

Het onderzoek REMAP-CAP is een doorlopende internationale IC-studie naar de behandeling van longontsteking. Het is zo opgezet dat, bijvoorbeeld tijdens een pandemie, middelen snel op effectiviteit zijn te testen. Sinds de start van de coronapandemie kunnen ook afdelingpatiënten meedoen.

Het idee voor REMAP-CAP ontstond al na de Mexicaanse griep in 2009 en de praktische voorbereidingen begonnen in 2014. Bij eerdere virusuitbraken begon het zoeken naar effectieve medicatie meestal pas als de epidemie al voorbij was.

Na een voorbereidingstijd van maar liefst vier jaar startte de studie in inmiddels 8 Nederlandse ziekenhuizen en in 48 ziekenhuizen in 15 Europese landen. Australië, Nieuw-Zeeland, VS en Canada. De studie wordt in Europa gefinancierd door de Europese Commissie via het PREPARE-consortium en het RECOVER Grants. Ook ZonMW draagt bij aan financiering van deelstudies.