Saïd Zankoua (1990-2020): 'Hij heeft zijn hele leven moeten knokken voor zijn geaardheid'

Wat onwennig staan zijn vrienden maandagavond bij elkaar bij het Amsterdamse Homomonument, op anderhalve meter afstand - de coronamaatregelen in acht nemend. "We legden bloemen neer, lazen een gedicht voor. En daarna hebben we dan toch gezondigd, en hebben we elkaar een knuffel gegeven", vertelt Robert Kalff, eigenaar van het Utrechtse homocafé Kalff en al jaren goed bevriend met Saïd.

Hij ontmoet Saïd als hij een jaar of 17 is. "Hij worstelde heel erg met zijn homo zijn. Ik ben enkele jaren ouder en vierde het juist. Saïd begreep dat niet goed."

Langzaam maar zeker verandert dat. Saïd mengt zich in de gayscene, gaat naar Pride-feesten en gaybars en plaatst pikante foto's op Facebook. Dat wordt niet gewaardeerd door zijn familie. "Hij werd telkens teruggefloten door zijn omgeving. Zij vonden dat hij weer bij 'die vieze mannen' was geweest."

ANTI-HOMOGEWELD
In zijn korte leven heeft Saïd behoorlijk wat pech gehad. "En dat is dan nog zacht uitgedrukt", zegt Simon Timmerman, voormalig voorzitter van het COC Midden-Nederland. "Hij heeft zijn hele leven moeten knokken voor zijn geaardheid."

Saïd wordt meerdere keren in elkaar geslagen. In oktober 2018 gebeurt dat opnieuw, in Kanaleneiland, de wijk waar zijn moeder woont. Met haar heeft hij - zij het moeizaam - wel contact, en bij haar gaat hij ook langs. Over zijn geaardheid wordt niet gesproken. "Hoewel de relatie met zijn familie moeizaam was, wilde hij ze niet afvallen. Hij probeerde het altijd met liefde te beantwoorden. Helaas lukte dat niet altijd", zegt Robert Kalff.

Door de geweldsincidenten lijdt Saïd aan epilepsie. "De laatste maanden had hij weer veel epileptische aanvallen. Hij was een paar keer gevallen, maar de wonden waren net wat geheeld. Zaterdag was hij juist naar de kapper geweest en had hij nieuwe medicijnen gekregen. Het leek dus de goede kant op te gaan", vertelt Robert. Het mag niet zo zijn: afgelopen weekend wordt Saïd dood aangetroffen in zijn appartement in Amsterdam.

"We zijn druk bezig met manieren om hem te eren. We zamelen geld in voor een mooie rouwadvertentie in de krant en er wordt ook gesproken over een prijs in zijn naam. Het is allemaal nog heel vers. Maar we willen dat hij niet voor niets is overleden."

Zijn persoonlijke pagina's op Facebook zijn op verzoek van de familie offline gehaald. Toch hebben zijn vrienden nog wat foto's bij elkaar verzameld, voor een digitaal monument. "Dat voelt wel wat wrang, want hij was zelf juist heel erg open op zijn Facebookpagina", vindt voormalig COC-voorzitter Simon Timmerman. "Het enige mooie - en laat ik duidelijk zijn, er is niets mooi aan dit verhaal - is dat we zijn verhaal delen. Voor al die mensen die denken dat het wel klaar is met de homo-emancipatie in Nederland."