Veel meer meldingen van vuurwerkoverlast, maar direct aanpakken blijkt moeilijk

© ANP
PROVINCIE UTRECHT - "Het knallen begint hier eigenlijk al in september. Naar het weekend toe is het steeds vaker, en op één dag horen we vaak meerdere klappen. Eerst viel het ons niet zo op, maar we hebben sinds drie jaar een hond, en die wordt helemaal gek."
Jon-Erik uit Terwijde is klaar met de vuurwerkoverlast in zijn wijk. En hij is niet de enige: het aantal meldingen van knallen bij politie en gemeente neemt flink toe. Bij de gemeente Utrecht kwamen de afgelopen maanden zelfs meer dan twee keer zoveel meldingen binnen dan in dezelfde periode in 2018; in Amersfoort waren het in oktober al tien keer zoveel. Maar de kans dat de overlast direct wordt aangepast is uiterst klein.
Want uit een rondgang blijkt: direct na de knal komen handhavers of politie waarschijnlijk niet eens langs. Agenten en handhavers kunnen alleen in enkele gevallen iets met een melding van overlast. De oplossing wordt gezocht in de langere termijn: door het in kaart brengen van probleemgebieden moeten handhavers alerter worden op vuurwerkoverlast.
Jon-Erik houdt zo precies mogelijk bij waar en wanneer het vuurwerk afgaat. "Dat doe ik vooral om te zien of andere mensen op Twitter dezelfde knallen hebben gehoord." Hij heeft ook wel eens melding gedaan bij de politie. "En die komen dan langs, zeggen ze. Maar ik heb er niks meer over gehoord. En ja, als ze er tien minuten later zijn, dan zijn ze natuurlijk al te laat."
Een andere optie is vuurwerkoverlast melden bij je gemeente. "Tsja, met alle respect, maar de handhaving... Ik heb er niet heel veel vertrouwen in dat ze er iets aan kunnen doen. En ik denk ook niet dat het heel veel prioriteit heeft."

MELDEN BIJ DE POLITIE

Meldingen van knallen kun je bij de politie kwijt, via het algemene nummer 0900-8844. Wat de politie er dan mee kan, dat is punt twee. "Als er sprake is van een heterdaadje, dus als je weet dat de daders nog in de buurt zijn, dan komen we kijken", zegt woordvoerder Remy van Berkesteijn, "mits er tijd voor is. Maar het heeft vaak niet de hoogste prioriteit, dus er moet al iemand in de buurt zijn."
"Kort gezegd: als er iemand in de buurt is die niks anders heeft lopen, dan gaan we erheen. Als er een melding binnenkomt dat op de Neude een duizendklapper wordt afgestoken, dan sturen we wie dan ook in de buurt is eropaf. Maar als in Zeist 's avonds twee politieauto's op pad zijn en er komt een melding binnen, dan roepen we geen extra auto uit Amersfoort op."
Als het gaat om een 'heterdaadje' zijn de wie en waar van belang. "Qua verwachting: als iemand twee straten verderop een rotje afsteekt, dan is de pakkans zo goed als nul. En als het al een tijdje geleden is, dan heeft het helemaal geen zin meer. Dan kun je beter een melding doen bij de gemeente."

BIJ DE GEMEENTE

De precieze aanpak van gemeenten verschilt, maar één ding is gelijk: de meldingen moeten uiteindelijk bij de boa's van handhaving terechtkomen. Zij gaan echter niet op de heterdaadjes af: bij de gemeenten die wij hebben gesproken worden de handhavers attent gemaakt op plekken waar regelmatig meldingen over binnenkomen.
"Op heterdaad betrappen is natuurlijk lastig, want de knal is al geweest", zegt een Leonie Scholten van de gemeente Amersfoort. "Maar als er regelmatig op dezelfde plek meldingen zijn, dan zetten we dat door naar boa's en wijkagenten. Dan kun je bijvoorbeeld kijken of daar regelmatig dezelfde groepjes rondhangen." Ook in de gemeente Nieuwegein worden meldingen van overlast doorgegeven aan boa's en wijkmanagers.
Utrecht houdt ook de 'hotspots' bij. "We slaan ze op, en dan gebeuren twee dingen", zegt Michiel Selten van de gemeente. "Ten eerste houden de handhavers rekening met die plekken in hun rondes. Zij zijn op die locaties meer alert op vuurwerk. De rondes worden op basis van de meldingen nu nog niet aangepast."
De tweede maatregel gaat pas in december in, wanneer de vuurwerkoverlast doorgaans toeneemt. In Utrecht gaan extra boa's de straat op. "Dan gaat een speciale vuurwerkbrigade op pad. Die controleert preventief op de plekken waar nu meldingen worden gedaan. Die brigade richt zich op de hotspots waar nu de meeste overlast wordt gemeld." Ook in Amersfoort worden in de dagen voor de jaarwisseling de rondgangen van boa's en politie geïntensiveerd.

STIJGING

Het aantal geregistreerde misdrijven met vuurwerk stijgt in heel Nederland al jaren: in 2017 werden volgens het CBS in Midden-Nederland 46 misdrijven genoteerd, in 2018 waren dat 67. Ook het aantal meldingen bij de gemeentes neemt flink toe: zo heeft de gemeente Utrecht in de laatste drie maanden 289 meldingen gekregen. In dezelfde periode vorig jaar waren dat er 113. In Amersfoort kwamen in oktober 42 meldingen binnen, tegenover vier in de afgelopen twee jaar.
Dit valt volgens de gemeenten niet per se toe te schrijven aan het aantal knallen: "Dit past in een trend waarbij er meer gemeld wordt bij de gemeente", zegt Selten. "Het aantal meldingen van vuurwerkoverlast kan dus niet automatisch één op één worden gekoppeld aan de daadwerkelijke overlast."
Ook Amersfoort benadrukt dat meer meldingen niet meer overlast betekent. "Er moet eerst uitgezocht worden waar die meldingen precies vandaan komen", zegt Scholten. "Tien van de meldingen kwamen bijvoorbeeld van dezelfde persoon."
De zichtbaarheid van meldpunten voor vuurwerkoverlast kan dus een rol spelen in de aanpak van problematiek. "De komende tijd, in de aanloop naar de jaarwisseling, gaat de gemeente Amersfoort ook meer aandacht vragen voor de meldpunten", zegt Scholten. De gemeente Utrecht gaat in kranten en op social media adverteren.
Want hoe dichter we bij het einde van het jaar komen, hoe frequenter de knallen worden. Jon-Erik uit Terwijde bereidt zich in ieder geval voor. "We hebben al rustgevende medicatie voor de hond gehaald."